خواص شگفت انگیز بابونه + کاربردها و عوارض

خواص بابونه از گذشته تاکنون مورد توجه بوده است. مردم در روم، یونان و مصر باستان از گل‌های بابونۀ خشک و اسانس آن به عنوان یک گیاه دارویی برای کاهش اضطراب و دردهای معده استفاده می‌کردند.

 این گیاه دارای گلبرگ‌های کوچکِ سفید، مرکزی زرد رنگ و ساقه‌ای نازک است و حدوداً تا 90 سانتی‌متر رشد می‌کند. 

انواع بابونه

دو نوع رایج بابونه وجود دارد:

1. بابونه آلمانی
2. بابونه رومی

هر دو، بومی مناطق خاصی از اروپا هستند و بابونه آلمانی، پرمصرف‌تر از نوع رومی آن است.

جالب است بدانید که از بابونه می‌توان به شکل‌های مختلفی استفاده کرد از جمله: دمنوش، کپسول، پودر، کرم، پماد، قرص و روغن.

توجه: با وجود خواص و فواید گل بابونه، شمار تحقیقاتی که با اطمینان از مفید بودن آن صحبت کرده باشند زیاد نیست و بیشتر، در طب سنتی مصرف آن توصیه شده است.

 بنابراین باید توجه داشت که بابونه نمی‌تواند جایگزین دارو شود و از آن می‌توان به عنوان مکمل استفاده کرد.

خواص بابونه

گل بابونه دارای آپیژنین است که می‌تواند به بهبود خواب کمک کرده و بی‌خوابی را کم می‌کند.

همچنین از خواص بابونه در طب سنتی، بسیار گفته شده است.

اگر شما هم دربارۀ خواص گل بابونه و دمنوش آن کنجکاو هستید و این سؤال برایتان پیش آمده که: "گل بابونه برای چی خوبه و چه فوایدی داره؟" با ما همراه باشید تا به چند مورد از فواید آن اشاره کنیم:

1. کاهش اضطراب و بهبود خواب

بابونه می‌تواند به کاهش اضطراب کمک کند و از آن برای بهبود خواب و درمان بی‌خوابی استفاده می‌شود؛ همچنین می‌تواند به عنوان یک آرام‌بخش خفیف عمل کند.

2. مبارزه با سلول‌های سرطانی

همانطور که گفته شد، بابونه حاوی آپیژنین است و می‌تواند با سلول‌های سرطانی به ویژه آن‌هایی که در نواحی دستگاه گوارش، پوست و پروستات هستند مبارزه کند.

3. کمک به بهبود زخم

از دیگر خواص گل بابونه می‌توان به نقش آن در بهبود زخم‌هایی که دیر التیام می‌یابند، اشاره کرد؛ مثل جوش‌های پوستی و عفونت‌هایی مانند زونا و کورک. برای انجام این کار می‌توان بابونه را به شکل پودر درآورد.

4. مبارزه با پوکی استخوان

مطالعه‌ای در سال 2022 نشان داد که بابونه به دلیل درمان استروئیدی، از پوکی استخوان در موش‌ها جلوگیری می‌کند. اثرات آنتی اکسیدانی فلاونوئیدهای موجود در بابونه می‌تواند مانع از پوکی استخوان شود.

خواص بابونه به همین موارد محدود نیست. در زیر به برخی دیگر از فواید بابونه اشاره می‌کنیم:

• کاهش تب
• بهبود التهاب
• کاهش گلودرد
• کمک به بهبود مشکلات مربوط به هموروئید
• کاهش رفلاکس اسید معده
• کمک به بهبود اسهال
• کاهش علائم سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS)
• کاهش حالت تهوع و استفراغ
• کاهش ناراحتی و زخم معده و سوزش معده
• کاهش اسپاسم

خواص دمنوش بابونه (دمنوش بابونه برای چی خوبه؟)

یکی از رایج‌ترین روش‌های مصرف بابونه، استفاده از آن به شکل دمنوش و چای است. این نوشیدنی از گل‌های خشک شده‌ی گیاه بابونه تهیه می‌شود که دارای ترپنوئیدها و فلاونوئیدها هستند و همین باعث شده که دمنوش بابونه خواص زیادی داشته باشد و در روز بیش از یک میلیون فنجان از آن مصرف ‌شود.

در این بخش به برخی از فواید دمنوش بابونه و اینکه  برای چه چیزی خوب است اشاره می‌کنیم:

1. تقویت سیستم ایمنی بدن

دمنوش بابونه ممکن است به تقویت سیستم ایمنی و حمله به عفونت‌هایی که باعث سرماخوردگی می‌شوند کمک کند. همچنین مطالعات نشان می‌دهد که استنشاق بخار عصارۀ بابونه در کاهش علائم سرماخوردگی مفید است.

2. کنترل قند خون

از دیگر فواید دمنوش بابونه می‌توان به کاهش سطح قند خون اشاره کرد. یک مطالعه معتبر بر روی 50 نفر از افراد مبتلا به دیابت نشان داد که نوشیدن دمنوش بابونه دو بار در روز، به مدت 4 هفته می‌تواند به کنترل قند خون، Lipid Profile و بهبود عملکرد کلی بدن بینجامد. البته توجه شود که بابونه را نباید جایگزین داروهای دیابت کرد.

3. کاهش ابتلا به سرطان تیروئید

در یک مطالعه‌ نشان داده شد کسانی که 2 الی 6 بار در هفته دمنوش بابونه می‌نوشند، کمتر در معرض ابتلا به سرطان تیروئید هستند.

4. کمک به مشکلات گوارشی

از دمنوش بابونه می‌توان در تسکین معده، نفخ، آرام کردن عضلات روده و به طور کلی تسکین مشکلات گوارشی استفاده کرد.

در زیر به برخی دیگر از خواص دمنوش بابونه اشاره می‌کنیم:

• کمک به درمان ناراحتی‌های پوستی از جمله: آبسه، پسوریازیس، آکنه و اگزما
• کمک به درمان عفونت‌هایی مانند زونا
• استفاده از آن به عنوان دهان‌شویه
• استفاده از آن به عنوان تسکین‌دهنده و آرامش‌بخش

خواص دمنوش بابونه برای زنان

کاهش دردهای قاعدگی

خواص ضد التهابی، آرامش‌بخش و ضد اضطرابی بابونه می‌تواند به تسکین دردها، اضطراب و ناراحتی ناشی از سندروم پیش از قاعدگی (PMS) و دردهای ناشی از پریود کمک کند.

از طرفی، دمنوش بابونه ضد اسپاسم است و می‌تواند گرفتگی‌های دردناک مرتبط با دورۀ قاعدگی را تسکین دهد.

کاهش علائم افسردگی

از دیگر خواص دمنوش بابونه کمک به تعدیل عملکرد دوپامین و سروتونین است که می‌تواند علائم افسردگی را کاهش دهد.

خواص بابونه برای مردان

خواص بابونه محدود به زنان نیست. مردان هم می‌توانند از خواص متعدد آن بهره ببرند. 

بابونه حاوی آپیژنین است و در مطالعات نشان داده شده که می‌تواند با سلول‌های سرطانی از جمله سرطان پروستات مبارزه کند.

خواص بابونه برای کودکان

علاوه بر زنان و مردان، کودکان و نوزادان نیز می‌توانند از بابونه و دمنوش آن استفاده کنند. در زیر نمونه هایی از فواید بابونه برای کودکان آمده است:

• کمک به بهبود آبله مرغان
• تسکین کولیک
• کمک به بهبود اسهال
• کمک به کاهش عرق سوز شدن ناشی از بستن پوشک

توجه: قبل از استفاده از بابونه برای کودکان و نوزادان، ابتدا حتماً با پزشک مشورت کنید و بعد اقدام کنید.

طبع بابونه در طب سنتی

طبع دمنوش بابونه و به طور کلی طبع بابونه بر اساس طب سنتی، گرم است.

عوارض بابونه

بابونه به طور کلی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود اما مثل هر گیاه دیگری می‌تواند برای برخی از افراد عوارض خفیف یا شدیدی داشته باشد. 

از جمله عوارض بابونه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اگزمای آلرژیک و تحریک چشم ناشی از کرم‌های پوستی حاوی بابونه
• ایجاد خواب‌آلودگی
• تهوع یا استفراغ هنگام استفاده از بابونه در دوزهای بالا
• اگر به گیاهانی مثل ابروسیا، گل‌های مروارید، گل همیشه بهار یا گل داوودی آلرژی و حساسیت دارید، احتمال زیادی دارد که به بابونه هم حساسیت داشته باشید.

در صورت مشاهده نشانه‌های جدی از حساسیت و آلرژی (آنافیلاکسی) که در زیر آمده، مصرف بابونه را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید:

1. مشکلات تنفسی (آسم)
2. تحریک خفیف یا شدید پوست مثل خارش، بثورات، قرمزی، تورم، پوسته پوسته شدن
3. تورم گلو یا لب‌ها

تداخلات دارویی بابونه

بابونه یا مکمل‌های بابونه، می‌توانند با داروهای زیر تداخل ایجاد کنند. در صورت استفاده از این داروها حتماً با پزشک مشورت کنید:

• رقیق کننده‌های خون (وارفارین)
• داروهای ضد پلاکت
• داروهای ضد افسردگی
• داروهای ضد تشنج
• آسپرین
• بنزودیازپین‌ها
• سیکلوسپورین
• داروهایی که برای درمان بی‌خوابی استفاده می‌شود
• داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن

توجه: اگر می‌خواهید عمل جراحی انجام دهید، مصرف بابونه را از دو هفته قبل قطع کنید. این اقدام می‌تواند خطر خونریزی را کاهش داده و از تداخلات دارویی با داروهای بیهوشی جلوگیری کند.

تداخلات گل بابونه با مواد غذایی

ممکن است بابونه با بعضی از مکمل‌ها و مواد غذایی تداخل داشته باشد. اگر از این مواد غذایی استفاده می‌کنید، قبل از مصرف بابونه با پزشک مشورت کنید:

• سیر
• گیاه جینکو بیلوبا
• گیاه نخل اره‌ای
• گل راعی (هزار چشم) 
• گیاه والرین (سنبل الطیب یا علف گربه)

مصرف بابونه در دوران بارداری و شیردهی

بابونه ممکن است اثراتی مشابه استروژن داشته باشد. مطالعات اولیه نشان داده‌اند که مصرف بابونه همراه با قرص‌های ضدبارداری، ممکن است اثرات این قرص‌ها را کاهش دهد.

همچنین مصرف بابونه ممکن است باعث بدتر شدن سرطان رحم یا سرطان سینه شود.

توجه: اگر باردار یا شیرده هستید حتماً قبل از مصرف بابونه با پزشک خود مشورت کنید.

بابونه را چطور مصرف کنیم؟ (طریقه مصرف بابونه)

بابونه را می‌توان هم به شکل خوراکی و هم به شکل موضعی استفاده کرد. به طور کلی مصرف بابونه در غذا بی‌خطر است.

1. تهیه دمنوش بابونه در خانه

ابتدا گل‌های بابونه را از ساقه جدا کرده و در یک قوری می‌ریزیم. سپس در یک کتری، مقداری آب ریخته و آن را بر روی شعله قرار می‌دهیم تا به جوش آید. 

بعد از اینکه آب به جوش آمد، کمی صبر می‌کنیم تا دمای آن پایین بیاید و بعد آن را روی گل‌های بابونۀ داخل قوری ریخته و درب قوری را به مدت 5 الی 10 دقیقه می‌بندیم (توجه شود که بعد از جوش آمدن آب، نباید بلافاصله آب‌جوش را بر روی گل‌های بابونه ریخت. چون آب جوش ممکن است گل های بابونه را بسوزاد و دمنوش را تلخ کند). 

بعد از 5 الی 10 دقیقه، بابونه‌ها عطر و طعم خود را در آب پخش کرده‌اند و می‌توانید آن را در فنجان ریخته و میل کنید. 

برای خوشمزه‌تر شدن دمنوش بابونه خود می‌توانید به آن عسل یا شکر اضافه کنید.

2. بابونه در غذا

از گل‌های خشک بابونۀ آلمانی معمولاً در چای و دمنوش استفاده می‌شود؛ در حالی که بابونه رومی بیشتر به عنوان طعم‌دهنده ملایم در نوشیدنی‌ها و غذاها مورد استفاده قرار می‌گیرد. می‌توان از بابونه در سوپ، مربا، آبنبات و سس سالاد استفاده کرد.

3. بخور بابونه در خانه

بخور بابونه می‌تواند ناراحتی ناشی از سرماخوردگی، سینوزیت و درد گوش را تسکین دهد. 

برای این کار ابتدا مقداری آب را در یک قابلمه بریزید و بعد از به جوش آمدن، آن را از روی حرارت بردارید. سپس مقداری بابونه (مثلا 4 قاشق چایخوری) ​​را به آب جوشیده اضافه کنید و درب قابلمه را ببندید. بعد از گذشت حدود 15 الی 20 دقیقه، یک حوله را روی سر خود قرار دهید و به مدت 5 تا 10 دقیقه از طریق بینی و دهان، بخار بابونه را استنشاق کنید. با این کار می‌توانید از خواص متعدد بابونه بهره‌مند شوید.

4. کاربرد موضعی بابونه

روغن بابونه را می‌توان برای ماساژ استفاده کرد، اما توجه کنید که نباید آن را به طور خالص به کار برد بلکه باید آن را به کمک یک روغن دیگر، مثلاً روغن نارگیل یا روغن جوجوبا، رقیق و بعد برای ماساژ استفاده کرد.

توجه: قبل از استفاده، مقدار کمی از روغن را بر روی ناحیه کوچکی از پوست بمالید و چند دقیقه صبر کنید. اگر ناحیه مورد نظر حساسیت نشان نداد، می‌توانید آن را برای نواحی وسیع‌تر هم استفاده کنید؛ اما اگر به روغن حساسیت داشتید، آن را از روی پوست خود پاک کنید و برای سایر نقاط بدن هم استفاده نکنید.

---

کاهش اضطراب و بهبود خواب، تقویت سیستم ایمنی، کنترل قند خون و تسکین درد از مهم‌ترین خواص بابونه هستند.

قبل از مصرف بابونه یا دمنوش آن اگر بیماری خاصی دارید، دارو مصرف می‌کنید، باردار یا شیرده هستید و یا قصد دارید آن را برای نوزادان و کودکان استفاده کنید، حتماً با پزشک مشورت کنید.