خواص شگفت‌انگیز عرق زنیان و نحوه مصرف آن

سال‌ها است که در طب سنتی از خواص عرق زنیان برای درمان مشکلات گوارشی و سایر بیماری‌ها استفاده می‌شود و پزشکی مدرن بعضی از این کاربردها را تایید کرده است.

از آنجا که امروزه پیدا کردن راهکارهای طبیعی برای حفظ سلامت بدن به دغدغه بسیاری از افراد تبدیل شده است، این مقاله را به بررسی فواید و عوارض عرق زنیان اختصاص داده‌ایم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

عرق زنیان چیست؟

عرق زنیان یک عصاره گیاهی است که از دانه‌های گیاه زنیان با نام علمی Trachyspermum ammi تهیه می‌شود. این گیاه بومی مصر است و در هند، آسیا و اروپا هم رشد می‌کند.

زنیان از خانواده چتریان (Apiaceae) است؛ همان خانواده‌ای که کرفس، زیره، گشنیز، رازیانه و جعفری هم به آن تعلق دارند. این گیاه دانه‌های کوچکی دارد که از نظر ظاهری شبیه زیره هستند، اما عطر آن‌ها بیشتر شبیه آویشن است.

زنیان به‌ طور گسترده در غذاهای هندی استفاده می‌شود. دانه‌های این گیاه که در واقع میوه‌ هستند، معمولا به صورت برشته‌شده یا آسیاب‌شده در ترکیب با سایر ادویه‌ها به کار می‌روند.

زنیان همچنین در طب آیورودا کاربرد دارد. این سیستم درمانی بر این باور است که سلامت کلی شما به تعادل بین بدن، ذهن و روح بستگی دارد.

خواص عرق زنیان

سال‌ها است که از فواید زنیان در طب سنتی هند برای بهبود سلامتی و درمان بیماری استفاده می‌شود. در ادامه به تعدادی از این فواید اشاره می‌کنیم.

1. کاهش کلسترول

به نقل از وب‌سایت «stylecraze»، زنیان به درمان چربی خون بالا و پیشگیری از بیماری قلبی کمک می‌کند. بیماری قلبی یکی از مهم‌ترین دلیل مرگ‌ومیر در سراسر جهان است.

تحقیقات نشان می‌دهد که زنیان نه تنها سطح کلسترول تام و کلسترول بد (LDL) را کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند سطح کلسترول خوب (HDL) را بالا ببرد.

در یک مطالعه روی خرگوش‌ها مشاهده شد که دانه‌های زنیان به اندازه سیمواستاتین (داروی کاهش‌دهنده کلسترول) برای کنترل سطح چربی خون مفیدند. البته برای درک بهتر این موضوع باید تحقیقات بیشتری روی انسان انجام شود.

2. کنترل فشار خون

دانه‌های زنیان می‌توانند به کنترل فشار خون هم کمک کنند. تیمول موجود در این دانه‌ها عامل اصلی این خاصیت است. در مطالعات انجام‌شده روی موش‌ها مشخص شده است که تیمول می‌تواند ضربان قلب و فشار خون را کاهش دهد.

به عنوان مثال، در یک مطالعه مشاهده شد که تیمول موجود در زنیان از ورود کلسیم به عروق خونی قلب جلوگیری می‌کند که این فرآیند برای کنترل فشار خون مفید است.

3. کمک به هضم غذا

بهبود هضم و درمان بیماری‌های گوارشی هم از مهم‌ترین خواص عرق زنیان است. اگرچه مشکلات گوارشی ممکن است جدی به نظر نرسند، اما کیفیت زندگی را کاهش می‌دهند و شما را کلافه می‌کنند.

دانه‌های زنیان با روش‌های مختلف می‌توانند به سلامت دستگاه گوارش کمک کنند. برای مثال، این دانه‌ها:

• باعث افزایش ترشح اسید معده و اسیدهای صفراوی می‌شوند.
• فعالیت آنزیم‌های گوارشی را تقویت می‌کنند.
• زمان عبور غذا از دستگاه گوارش را کاهش می‌دهند.

این ویژگی‌ها به هضم بهتر غذا کمک می‌کنند و به‌ویژه برای کسانی که از سوء ‌هاضمه و ناراحتی‌های گوارشی رنج می‌برند، مفیدند.

علاوه بر این، در طب سنتی ایرانی از زنیان برای درمان اسهال و کولیک استفاده می‌شود.

4. مبارزه با التهاب

زنیان حاوی ترکیبات مهمی مانند ترپن‌، استرول‌ و گلیکوزید است که همگی به خواص ضدالتهابی این گیاه کمک می‌کنند.

متخصصان معتقدند که زنیان می‌تواند مواد شیمیایی محرک التهاب را مهار کند و ترشح گابا (GABA) را در مغز افزایش دهد. گابا یک نوروترنسمیتر است که فعالیت سیستم عصبی را کاهش می‌دهد و اثر آرام‌بخش دارد.

در بعضی از منابع هم به این نکته اشاره شده است که دانه‌های زنیان می‌توانند درد ناشی از آرتریت (بیماری مفصلی) را کاهش دهند. با این حال، برای تایید این موضوع به تحقیقات بیشتری نیاز است.

5. درمان سرفه

بسیاری از افراد از خواص عرق زنیان برای درمان سرفه استفاده می‌کنند. تحقیقات انجام‌شده روی حیوانات آزمایشگاهی هم نشان داده است که این گیاه به تسکین سرفه و پاکسازی مخاط بینی کمک می‌کند.

علاوه بر این، مشخص شده است که زنیان باعث گشاد شدن لوله‌های برونش می‌شود که این خاصیت می‌تواند برای افراد مبتلا به آسم مفید باشد.

6. پیشگیری از سنگ کلیه

زنیان حاوی ترکیبات گیاهی مختلفی است که جلوی رسوب اگزالات کلسیم را می‌گیرند و از این طریق احتمال تشکیل سنگ کلیه را به حداقل می‌رسانند.

در یک مطالعه روی 350 بیمار مبتلا به سنگ مجاری ادراری، زنیان توانست 100 درصد سنگ‌های اگزالات کلسیم که یکی از رایج‌ترین انواع سنگ‌های کلیه است را از بین ببرد. علاوه بر این، 53 درصد سنگ‌های اسید اوریکی را هم به طور کامل برطرف کرد.

7. تسکین دندان‌درد

دانه‌های زنیان به لطف وجود یک ترکیب قوی به نام کارواکرول (Carvacrol) یک درمان خانگی عالی برای دندان‌درد محسوب می‌شوند. این ترکیب خاصیت ضدالتهابی دارد و می‌تواند به سرعت دندان‌درد شدید و حتی گوش‌درد را تسکین دهد.

علاوه بر این، خاصیت ضدمیکروبی دانه‌های زنیان ممکن است به کاهش درد ناشی از عفونت‌های باکتریایی یا قارچی در حفره دهان کمک کند.

خواص عرق زنیان برای لاغری

امروزه بسیاری از افراد برای کاهش وزن و چربی سوزی سریع از گیاهان دارویی استفاده می‌کنند. در این میان، زنیان یکی از گیاهانی است که توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است.

اگرچه در مورد تاثیر زنیان روی وزن بدن باید تحقیقات بیشتری انجام شود، اما به نظر می‌رسد که این گیاه با روش‌های زیر بتواند به لاغری کمک کند:

• افزایش متابولیسم: زنیان خاصیت ترموژنیک دارد و به تقویت متابولیسم کمک می‌کند. وقتی متابولیسم افزایش می‌یابد، بدن حتی در زمان استراحت کالری بیشتری می‌سوزاند.
• بهبود هضم: زنیان تولید شیره‌های گوارشی را تحریک کرده و به تجزیه بهتر غذا کمک می‌کند. وقتی دستگاه گوارش به خوبی کار ‌کند، غذا سریع‌تر و کامل‌تر هضم می‌شود و احتمال تجمع چربی در بدن کاهش می‌یابد.
• تنظیم حرکات روده: از آنجا که زنیان اثر ملین ملایمی دارد، به حرکات روده کمک می‌کند و باعث تقویت فرآیند سم‌زدایی می‌شود. این ویژگی‌ برای حفظ سلامت دستگاه گوارش و در نتیجه کاهش وزن مفید است.
• سم‌زدایی بدن: زنیان برای دفع سموم و آب اضافی مفید است. در نتیجه، نفخ را کاهش می‌دهد و فرآیند چربی‌سوزی را تقویت می‌کند. بدنی که از سموم پاک شده باشد، در همه زمینه‌ها از جمله چربی‌سوزی عملکرد بهتری دارد.
• تنظیم قند خون: ثابت نگه داشتن سطح قند خون برای مدیریت وزن بسیار مهم است. زنیان حساسیت به انسولین را بهبود می‌بخشد و با تنظیم قند خون به کاهش وزن کمک می‌کند.
• کاهش التهاب: التهاب مزمن روند چربی‌سوزی را دشوار می‌کند و حتی به افزایش وزن منجر می‌شود. از آنجا که زنیان سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ و ترکیبات ضدالتهاب قوی است، به کاهش التهاب و پیشگیری از مشکلات مرتبط با آن کمک می‌کند.

ذکر این نکته ضروری است که زنیان به تنهایی نمی‌تواند وزن شما را کاهش دهد. بنابراین پیروی از رژیم غذایی سالم و ورزش منظم برای کسب نتیجه مطلوب ضروری است.

عوارض عرق زنیان

تا این بخش از مقاله در مورد خواص عرق زنیان صحبت کردیم. اکنون تصمیم داریم عوارض احتمالی آن را بررسی کنیم.

مصرف متعادل زنیان معمولا عوارض خاصی ایجاد نمی‌کند. با این حال، زیاده‌روی در مصرف آن به حالت تهوع، سرگیجه، سوزش سر دل و مشکلات کبدی منجر می‌شود.

علاوه بر این، زنیان ممکن است با بعضی از داروها تداخل باشد یا در بعضی از افراد باعث واکنش آلرژیک شود. اگر با مشکلاتی مانند خارش، کهیر، تنگی نفس و... مواجه شدید، مصرف زنیان را متوقف کرده و فورا نزد پزشک بروید.

1. عوارض مصرف زنیان در دوران بارداری

در یک مطالعه در دهه 1980 که تاثیر عصاره زنیان روی گروه کوچکی از زنان باردار بررسی شد، از میان 75 زن شرکت‌کننده، 50 نفر دچار سقط جنین شدند.

محققان این مطالعه به این نکته اشاره کردند که در همان زمان، میزان ناهنجاری‌های مادرزادی در آن منطقه بالاتر از حد معمول بوده است، بنابراین ممکن است این اتفاق مستقیما به زنیان مربوط نباشد.

با این حال، از آنجا که زنیان ممکن است خطر نقایص مادرزادی را افزایش دهد و حتی به سقط جنین منجر شود، بهتر است زنان باردار از مصرف آن بپرهیزند.

2. تاثیر زنیان روی زنان شیرده

زنیان حاوی ترکیبات گیاهی مشابه استروژن است و به همین دلیل می‌تواند تولید شیر را در مادران شیرده افزایش دهد. با این حال، شواهد علمی کافی در مورد بی‌خطر بودن آن وجود ندارد.

اگر در دوران شیردهی به‌سر می‌برید، بدون مشورت با پزشک از زنیان یا سایر گیاهان دارویی استفاده نکنید.

نحوه مصرف عرق زنیان

دستورالعمل دقیق و مشخصی در مورد دوز و زمان مصرف عرق زنیان وجود ندارد. بعضی از افراد معتقدند مصرف عرق زنیان اول صبح همراه با آب ولرم یا خنک به بدن در فعال کردن سیستم گوارشی و افزایش متابولیسم کمک می‌کند.

در مقابل، سایرین توصیه می‌کنند 2 قاشق غذاخوری عرق زنیان را بعد از هر وعده غذایی (صبحانه، ناهار و شام) همراه با آب میل کنید.

در نهایت، بهترین زمان مصرف به بدن و سبک زندگی شما بستگی دارد. می‌توانید هر 2 روش را امتحان کنید تا ببینید کدام‌یک برایتان موثرتر است. مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه هم می‌تواند در این زمینه کمک‌کننده باشد.

---

از خواص عرق زنیان برای درمان مشکلات گوارشی، کنترل چربی خون، کاهش التهاب و تسکین سرفه استفاده می‌شود. اما برای تایید این اثرات باید تحقیقات بیشتری روی انسان انجام شود.

اگر به بیماری خاصی مبتلا هستید یا دارو مصرف می‌کنید، بدون مشورت با پزشک از زنیان استفاده نکنید. چون ممکن است باعث بدتر شدن بیماری شما شود یا با داروهای مصرفی‌تان تداخل داشته باشد.