عصاره قلم گاو؛ از فواید تا طرز تهیه
امروزه که بسیاری از افراد به دنبال راه‌های طبیعی برای حفظ سلامتی هستند، خواص قلم گاو بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. چرا که سرشار از مواد مغذی است و به سلامت اندام‌های مختلف بدن به‌ویژه مفاصل کمک میکند.
اما آیا عصاره قلم گاو واقعا یک ماده معجزه‌آسا است؟ آیا مصرف آن خطراتی هم به همراه دارد؟ چگونه می‌توان بهترین نوع عصاره قلم را در خانه تهیه کرد؟ اگر به دنبال پاسخ این سوالات هستید، تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
عصاره قلم گاو چیست؟
به نقل از وب‌سایت «realsimple»، عصاره قلم یک مایع غلیظ است که از جوشاندن طولانی‌مدت استخوان‌ها و مفاصل گاو تهیه میشود. طی این فرآیند، کلاژن و سایر مواد مغذی از استخوان‌ها آزاد شده و وارد عصاره می‌شوند.
عصاره قلم گاو هم در آشپزی کاربرد دارد و هم به دلیل ترکیبات مفیدش برای حفظ سلامت مفاصل، پوست و دستگاه گوارش و حتی تقویت سیستم ایمنی استفاده میشود.
خواص قلم گاو
عصاره قلم گاو به دلیل ترکیبات مغذی خود فواید چشمگیری برای سلامتی دارد. در ادامه به مهم‌ترین خواص آن اشاره می‌کنیم:
1. به تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن کمک میکند
ریزمغذی‌ها شامل ویتامین‌ها و مواد معدنی مهمی هستند که از سلامت کلی بدن حمایت کرده و عملکرد آن را تنظیم می‌کنند.
وقتی غذا می‌خورید باید به دنبال دریافت انواع مختلف ریزمغذی باشید. آب قلم بسیاری از این ریزمغذی‌ها از جمله کلسیم، فسفر، منیزیم، آهن، روی، سلنیوم و منگنز را تامین میکند.
این ریزمغذی‌ها برای عملکرد متابولیک و نحوه پردازش انرژی در بدن مهم هستند. اما متاسفانه، بسیاری از افراد ممکن است آن‌ها را به اندازه کافی دریافت نکنند.
2. منبع خوب کلاژن است
بخش زیادی از خواص قلم گاو به کلاژن موجود در آن نسبت داده میشود. کلاژن یک پروتئین مهم است که در استخوان، پوست، غضروف، رباط، تاندون و مغز استخوان حیوانات مهره‌دار یافت میشود.
کلاژن برای بهبود زخم، افزایش انعطاف‌پذیری پوست (کمک به کاهش چین‌وچروک و ترک‌های پوستی)، داشتن ناخن و موی سالم و بهبود سلامت مفاصل ضروری است.
با این حال، با افزایش سن، سطح آن در بدن کاهش می‌یابد که این موضوع می‌تواند استحکام پوست، مو و ناخن را تحت تاثیر قرار دهد یا باعث فرسوده شدن مفاصل و کاهش انعطاف‌پذیری آن‌ها شود.
3. حاوی گلیسین است
اسید آمینه گلیسین که به عنوان نوروترنسمیتر (انتقال‌دهنده عصبی) عمل میکند، یکی از اجزای سازنده کلاژن است. این اسید آمینه فواید زیادی برای بدن دارد. به عنوان مثال:
- به تولید یک آنتی‌اکسیدان حیاتی به نام گلوتاتیون کمک میکند.
- در متابولیسم قند خون و حفظ سلامت متابولیک نقش دارد،
- باعث تحریک ترشح اسید در معده میشود که این موضوع برای هضم مناسب غذا و حفظ عملکرد دستگاه گوارش ضروری است.
علاوه بر این، تحقیق روی حیوانات آزمایشگاهی نشان داده است که مصرف مکمل گلیسین ممکن است بهبود محتوای چربی کبد و کاهش سطح کلسترول، انسولین و استرس اکسیداتیو را به همراه داشته باشد.
4. التهاب را در بدن کاهش می‌دهد
از سایر خواص قلم گاو می‌توان به کاهش التهاب اشاره کرد. چرا که اسید آمینه‌های موجود در عصاره آن از جمله لیزین، گلیسین و آرژنین خاصیت ضدالتهابی دارند.
البته نتیجه تحقیقات در مورد این موضوع ضدونقیض است. برای مثال، زمانی که در یک مطالعه به موش‌های مبتلا به آسم آرژنین خوراکی داده شد، التهاب مجاری هوایی و سایر علائم بیماری بهبود پیدا کرد.
اما در یک مطالعه دیگر که روی انسان انجام شد، مصرف مکمل آرژنین هیچ تاثیری روی نشانگرهای التهابی (CRP و TNF-alpha) نداشت. در یک مطالعه دیگر هم مشاهده شد که آرژنین در افراد بالای 60 سال باعث افزایش CRP میشود. از این‌رو برای نتیجه‌گیری قطعی به تحقیقات بیشتری نیاز است.
5. برای روده مفید است
داشتن دستگاه گوارش سالم برای حفظ سلامت کل بدن ضروری است. تحقیقات نشان می‌دهد که عصاره قلم گاو به روش‌های مختلف به سلامت دستگاه گوارش و عملکرد مناسب آن کمک میکند. به عنوان مثال:
- برای تقویت دیواره روده و حفظ یکپارچگی آن مفید است.
- باعث رشد پروبیوتیک‌ها (باکتری‌های مفید روده) میشود.
- سیتوکین‌ها (مولکول‌هایی که باعث التهاب می‌شوند) را مهار کرده و سطح التهاب را در دستگاه گوارش کنترل میکند.
- به راحتی در دستگاه گوارش هضم میشود و مواد مغذی خود را در اختیار بدن قرار می‌دهد.
6. از سلامت پوست محافظت میکند
حفظ سلامت پوست در رژیم یکی از مهم‌ترین مواردی است که می‌توان در فهرست خواص قلم گاو قرار داد.
کلاژن موجود در عصاره قلم گاو به تشکیل ترکیباتی که مسئول حفظ جوانی، شادابی و لطافت پوست هستند، کمک میکند. افزایش کلاژن باعث میشود روند پیری کندتر شود و چین‌و‌چروک‌های کمتری روی پوست نمایان شوند.
علاوه بر این، بسیاری از افراد کاهش سلولیت را پس از مصرف غذاها و مکمل‌های حاوی کلاژن گزارش کرده‌اند. سلولیت زمانی شکل می‌گیرد که بافت همبند ضعیف میشود و پوست حالت سفتی و کشسانی خود را از دست می‌دهد.
تحقیقات درباره خواص ضدپیری کلاژن نشان داده است که مصرف روزانه 2/5 تا پنج گرم کلاژن هیدرولیزشده در زنان 35 تا 55 ساله به مدت هشت هفته به بهبود خاصیت کشسانی پوست، افزایش رطوبت پوست و کاهش خشکی و زبری آن کمک میکند.
7. عملکرد سیستم ایمنی را تقویت میکند
عصاره قلم گاو به پیشگیری و بهبود وضعیتی به نام سندرم روده نشت‌کننده که یکی از علائم بیماری‌های مزمن دستگاه گوارش است، کمک میکند و از این طریق باعث تقویت سیستم ایمنی میشود.
سندرم روده نشت‌کننده زمانی اتفاق می‌افتد که ذرات هضم‌نشده غذا از طریق منافذ دیواره ضعیف روده وارد جریان خون شوند. در نتیجه، سیستم ایمنی بدن این مواد را به عنوان مهاجم خارجی تشخیص می‌دهد و بیش‌ازحد فعال میشود.
نتیجه این واکنش، افزایش التهاب و بروز اختلالات مختلف در سراسر بدن است. سیستم ایمنی آنتی‌بادی‌های زیادی ترشح میکند که این موضوع باعث میشود پاسخی شبیه به بیماری‌های خودایمنی ایجاد شده و در نهایت به بافت‌های سالم حمله شود.
شواهد در مورد خواص قلم گاو نشان می‌دهد که اسید آمینه‌های موجود در عصاره آن به بستن منافذ دیواره روده کمک می‌کنند و یکپارچگی روده را بهبود می‌بخشند.
8. برای سم‌زدایی مفید است
امروزه بیشتر افراد به طور مداوم در معرض انواع سموم محیطی و ترکیبات شیمیایی مختلف قرار دارند. اگرچه بدن به طور طبیعی توانایی سم‌زدایی دارد؛ اما وقتی حجم این سموم بیش‌ازحد بالا باشد، ممکن است نتواند به تنهایی از پس پاکسازی آن‌ها برآید.
عصاره قلم گاو به دلایل زیر یک عامل قوی برای سم‌زدایی شناخته میشود:
- به دستگاه گوارش در دفع مواد زائد کمک میکند و عملکرد کبد را در حذف سموم بهبود می‌بخشد.
- برای حفظ سلامت بافت‌ها مفید است و توانایی بدن را در استفاده از آنتی‌اکسیدان‌ها افزایش می‌دهد.
- حاوی پتاسیم و گلیسین است؛ 2 ترکیب مهم که در فرآیند سم‌زدایی نقش دارند.
- سرشار از مواد معدنی ضروری است که مثل شلاتور از اتصال فلزات سنگین به گیرنده‌های بدن جلوگیری می‌کنند و باعث دفع آن‌ها می‌شوند.
علاوه بر این، آب قلم با تامین گوگرد (به‌ویژه زمانی که به آن سبزیجات و گیاهان معطر اضافه کنید) و گلوتاتیون از فرآیند سم‌زدایی بدن حمایت میکند.
گلوتاتیون یک عامل سم‌زدا است که در کاهش استرس اکسیداتیو و دفع ترکیبات محلول در چربی به‌ویژه فلزات سنگین مانند جیوه و سرب نقش دارد. به‌علاوه، به جذب مواد مغذی و بهبود عملکرد کبد کمک میکند.
9. کیفیت خواب و عملکرد مغز را بهبود می‌بخشد
اسید آمینه گلیسین که در عصاره آب قلم یافت میشود، آرام‌بخش است و روی خواب تاثیر مثبت دارد. در یک مطالعه مشاهده شد که مصرف سه گرم گلیسین با بهبود کیفیت خواب در افرادی که برای خوابیدن دچار مشکل هستند، مرتبط است.
گلیسین باعث میشود سریع‌تر بخوابید، خواب عمیق‌تری داشته باشید و در طول شب به طور مکرر بیدار نشوید. این اسید آمینه همچنین خواب‌آلودگی را در طول روز کاهش می‌دهد و عملکرد ذهن و حافظه را بهبود می‌بخشد.
البته مقدار گلیسین موجود در یک لیوان آب قلم بین 500 تا 1700 میلی‌گرم متغیر است. بنابراین برای رسیدن به دوز سه گرم گلیسین (مانند آنچه که در بعضی از تحقیقات استفاده شده است)، باید 2 تا 6 لیوان آب قلم بنوشید.
10. توده عضلانی را حفظ میکند
حفظ توده عضلانی بخش مهمی از خواص قلم گاو را تشکیل می‌دهد. اسید آمینه‌های موجود در عصاره قلم گاو از سلامت عضلات و بافت‌های همبند بدن حمایت می‌کنند و برای ساخت و ترمیم عضلات مفیدند.
برای مثال، گلیسین از تحلیل عضلات جلوگیری کرده و فعالیت ژن‌هایی که با افزایش سن باعث تخریب پروتئین‌های عضلانی می‌شوند را سرکوب میکند.
آرژنین هم گردش خون را بهبود می‌بخشد و باعث میشود مواد مغذی بیشتری به سلول‌های سراسر بدن برسد. علاوه بر این، برای حفظ یکپارچگی عضلات و بافت‌ها مفید است و روند ترمیم زخم را تسریع میکند.
آیا آب قلم گاو چاق‌کننده است؟
عصاره قلم گاو نه تنها باعث چاقی نمی‌شود، بلکه می‌توان از آن برای رفع گرسنگی در رژیم و کمک به کاهش وزن استفاده کرد.
آب قلم گاو سرشار از پروتئین است و وقتی به عنوان بخشی از رژیم غذایی سالم مصرف شود، می‌تواند شما را برای مدت طولانی سیر نگه دارد.
پروتئین همچنین به ساخت توده عضلانی کمک میکند که این موضوع به‌نوبه‌خود باعث میشود بدن در طول روز کالری بیشتری بسوزاند.
روغن قلم گاو برای چی خوبه؟
از روغن قلم گاو به صورت موضعی برای بهبود سلامت پوست، کاهش التهاب و تسکین درد مفاصل استفاده میشود.
این روغن به تغذیه و رطوبت‌رسانی پوست کمک میکند و در نتیجه می‌تواند خشکی پوست را به‌خصوص در ناحیه دست و کف پا برطرف کند.
مضرات آب قلم گاو
آب قلم گاو به طور کلی بی‌خطر در نظر گرفته میشود. اما اگر استخوان‌های حیوان سالم نباشند، این موضوع می‌تواند بر کیفیت آب قلم تاثیر بگذارد.
وجود فلزات سنگین مانند سرب در استخوان یکی از نگرانی‌های رایج است. اما تحقیقات نشان داده‌اند که میزان این فلزات آن‌قدر کم است که به احتمال زیاد خطری برای سلامتی ایجاد نمی‌کند.
با این حال، رعایت نکات بهداشتی هنگام خرید، نگهداری، آماده‌سازی و مصرف قلم گاو ضروری است. اگر آب قلم به درستی تهیه و نگهداری نشود، می‌تواند محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها فراهم کند و خطر مسمومیت غذایی را افزایش دهد.
طرز تهیه عصاره قلم گاو
طرز تهیه قلم گاو برای کودکان و بزرگسالان بسیار ساده است. در ادامه مراحل آن را به طور کامل توضیح می‌دهیم.
مواد لازم
- چهار لیتر آب
- 2 قاشق غذاخوری (30 میلی‌لیتر) سرکه سیب
- یک تا 2 کیلوگرم استخوان گاو
- نمک و فلفل به مقدار دلخواه
مراحل تهیه
- قلم‌ها را بشویید و همراه با آب و سایر مواد داخل یک قابلمه بزرگ بریزید. آب باید به حدی باشد که روی همه قلم‌ها را بگیرد.
- آب را به جوش بیاورید.
- حرارت را کم کنید و بگذارید آب حداقل 12 ساعت آرام بجوشد. هر چقدر بیشتر بجوشد، آب قلم طعم بهتری پیدا میکند و مغذی‌تر میشود.
- وقتی قلم‌ها خوب پخت، قابلمه را از روی حرارت بردارید. سپس آب قلم را از صافی عبور دهید و مواد جامد را دور بریزید.
- آب قلم را داخل یخچال بگذارید تا کاملا خنک شود.
- چربی روی آب قلم را به آرامی جمع کرده و ژلاتین را در اندازه‌های دلخواه بسته‌بندی کنید.
- بسته‌های ژلاتین را داخل فریزر بگذارید و از آن برای تهیه انواع غذاها از جمله سوپ، حلیم و... استفاده کنید.
فوت‌وفن‌های تهیه عصاره آب قلم
- از جایی که قلم را تهیه می‌کنید، بخواهید آن را به چند تکه تقسیم کند. چون انجام این کار در خانه ممکن است دشوار باشد.
- اضافه کردن سرکه بسیار مهم است. چون به بیرون کشیدن مواد مغذی از استخوان‌ها و انتقال آن‌ها به آب کمک میکند.
- برای بهبود طعم و خواص قلم گاو انواع سبزیجات، گیاهان معطر یا ادویه‌ها مثل سیر، پیاز، کرفس، هویج، جعفری و آویشن را در مرحله اول به آن اضافه کنید.
- در صورت تمایل می‌توانید نمک و فلفل را حذف کنید. این کار به شما امکان می‌دهد بدون شور شدن غذاها، عصاره قلم را به آن‌ها اضافه کنید.
اگرچه ممکن است ادعاهای اغراق‌آمیز زیادی درباره خواص قلم گاو وجود داشته باشد، اما این موضوع به معنی بی‌فایده بودن آن نیست. عصاره قلم گاو در کنار یک رژیم غذایی متعادل و سبک زندگی سالم می‌تواند به حفظ سلامتی شما کمک کند.
الهام زمانی دانش آموخته رشته تغذیه در مقطع کارشناسی ارشد و یکی از نویسندگان سایت رژیم چنگال است.
وی دوره کارشناسی تغذیه را در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گذرانده و بعد از آن مدرک کارشناسی ارشد تغذیه را از دانشگاه علوم پزشکی تهران اخذ نموده است [شماره نظام پزشکی: ت-2379].
ایشان بیش از چهار سال است که به دلیل علاقه به نوشتن به صورت تخصصی در حوزه تغذیه، پزشکی و سبک زندگی سالم تولید محتوا میکند. بدون شک، نکات علمی و عمومی که پیرامون تغذیه سالم و ارتباط آن با بیماری‌ها در محتواهای الهام زمانی بیان میشود، به شما در داشتن یک زندگی بهتر کمک خواهد کرد [اکانت لینکدین].
- فهرست مطالب
- عصاره قلم گاو چیست؟
- خواص قلم گاو
- آیا آب قلم گاو چاق‌کننده است؟
- روغن قلم گاو برای چی خوبه؟
- مضرات آب قلم گاو
- طرز تهیه عصاره قلم گاو