خواص قارچ چاگا؛ از تقویت سیستم ایمنی تا پیشگیری از سرطان

در دل جنگل‌های سردسیر و روی تنه‌ درختان توس گنجینه‌ای طبیعی به نام قارچ چاگا (Chaga) رشد می‌کند؛ قارچی که از دیرباز به‌ عنوان یکی از مفیدترین گیاهان دارویی معرفی شده است. اما خواص قارچ چاگا است؟ چگونه می‌توان از آن در زندگی روزمره بهره برد؟

اگر می‌خواهید با فواید و نحوه مصرف قارچ چاگا آشنا شوید و در مورد عوارض احتمالی آن اطلاعات کسب کنید، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله از مجله سلامتی چنگال را تا انتها بخوانید.

قارچ چاگا چیست؟

قارچ چاگا روی تنه درختان توس در بخش‌هایی از نیمکره شمالی از جمله اروپا، آسیا، کانادا و شمال شرقی ایالات متحده رشد می‌کند. مردم اروپای شمالی و روسیه صدها سال است که از این قارچ برای تقویت سیستم ایمنی استفاده می‌کنند.

ظاهر قارچ چاگا به هیچ‌وجه شبیه قارچ‌های معمولی نیست؛ بلکه به دلیل تجمع ملانین به صورت توده‌ سیاه ‌رنگ و سخت دیده می‌شود. اما درون قارچ چاگا قهوه‌ای مایل به نارنجی است و این تضاد رنگی یکی از ویژگی‌های خاص آن محسوب می‌شود.

طعم قارچ چاگا هم با قارچ‌های معمولی که ممکن است به آن‌ها عادت داشته باشید، تفاوت زیادی دارد. این قارچ طعم ملایم و خاکی دارد. حتی بعضی از افراد ممکن است طعم آن را به طعم وانیلی بسیار ضعیف تشبیه ‌کنند.

ارزش غذایی قارچ چاگا

به نقل از «medicalnewstoday»، ترکیب غذایی دقیق قارچ چاگا مشخص نیست. با این حال، این گیاه حاوی مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان و ترکیب گیاهی مفید است، از جمله:

• تری‌ترپنوئید
• ملانین
• پلی‌ساکارید
• پلی‌فنول

خواص قارچ چاگا

قارچ چاگا به دلیل فواید زیادی که برای سلامتی دارد، در چند دهه گذشته از سوی بسیاری از افراد مورد توجه قرار گرفته است.

بعضی از مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی نتایج امیدوارکننده‌ای را برای تقویت سیستم ایمنی و مبارزه با سرطان نشان داده‌اند. با این حال، برای تایید این اثرات روی انسان به مطالعات و آزمایش‌های بالینی بیشتری نیاز است.

مهم‌ترین فوایدی که به قارچ چاگا نسبت داده می‌شوند عبارتند از:

1. حمایت از سیستم ایمنی

سیتوکین‌ها پیام‌رسان‌های شیمیایی سیستم ایمنی هستند و نقش حیاتی در تحریک گلبول‌های سفید ایفا می‌کنند. گلبول‌های سفید اولین خط دفاعی سیستم ایمنی در برابر طیف وسیعی از بیماری‌ها محسوب می‌شوند.

قارچ چاگا تولید سیتوکین‌ها را تنظیم می‌کند و باعث تقویت سیستم ایمنی می‌شود. در نتیجه، می‌تواند به مبارزه با عفونت‌ها، از سرماخوردگی‌ها خفیف گرفته تا بیماری‌های تهدیدکننده زندگی، کمک کند.

2. کاهش التهاب

هنگامی که بدن در حال مبارزه با بیماری است، التهاب به عنوان یک مکانیسم دفاعی در برابر عفونت عمل می‌کند.

با این حال، گاهی‌اوقات التهاب می‌تواند به بدن آسیب برساند یا حتی به یک بیماری مزمن مانند آرتریت روماتوئید (روماتیسم)، بیماری قلبی یا بیماری خودایمنی تبدیل شود. حتی افسردگی هم ممکن است تا حدی با التهاب مزمن مرتبط باشد.

تحقیقات روی خواص چاگا نشان می‌دهد که عصاره این قارچ  به جلوگیری از تولید سیتوکین‌های مضر و کاهش التهاب در بدن کمک می‌کند. از این‌رو می‌توان نام آن را در فهرست مواد غذایی ضد التهاب قرار داد.

3. کاهش وزن

از خواص قارچ چاگا برای لاغری و کنترل وزن هم استفاده می‌شود. چون ترکیبی به نام بتولینیک اسید در آن وجود دارد که ذخایر چربی بدن را کاهش می‌دهد و اشتها را سرکوب می‌‍کند.

از سوی دیگر، از آنجا که قارچ چاگا حاوی مقدار زیادی فیبر است، حس سیری را تحریک می‌کند و میل به خوردن میان وعده‌های پرکالری را در طول روز کاهش می‌دهد.

دمنوش چاگا نه ‌تنها به شما انرژی می‌دهد، بلکه می‌تواند در به ثمر رسیدن تلاش‌هایتان برای حفظ وزن یا دستیابی به وزن مناسب موثر باشد.

4. مبارزه با سرطان

چاگا سرشار از آنتی اکسیدان است. آنتی‌اکسیدان‌ها مواد شیمیایی مهمی هستند که از آسیب سلول‌ها توسط رادیکال‌های آزاد جلوگیری می‌کنند.

استرس اکسیداتیو زمانی اتفاق می‌افتد که بدن نمی‌تواند آنتی‌اکسیدان کافی برای محافظت از سلول‌ها تولید کند. به نظر می‌رسد که آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو در بروز بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان نقش دارد.

در بعضی از تحقیقات مشاهده شده است که قارچ چاگا می‌تواند سرعت رشد سلول‌های سرطانی را کاهش دهد. برای مثال، در یک مطالعه استفاده از مکمل چاگا به کاهش 60 درصدی اندازه تومور منجر شد.

سایر تحقیقات نشان داده‌اند که قارچ چاگا به جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی در کبد کمک می‌کند. نتایج مشابهی در مورد سرطان‌های ریه، سینه، پروستات و روده بزرگ هم دیده شده است. اما برای تایید این موضوع باید تحقیقات بیشتری انجام شود.

5. کنترل قند خون

از خواص قارچ چاگا برای کاهش قند خون هم نباید غافل شد. در چند مطالعه مختلف مشاهده شده است که این قارچ قادر است سطح قند خون را تا 31 درصد کاهش دهد.

قارچ چاگا می‌تواند در کسانی که به مقاومت به انسولین، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یا دیابت نوع 2 مبتلا هستند به کاهش سطح قند خون و بهبود حساسیت به انسولین کمک کند.

6. کاهش کلسترول

اگر برای کاهش چربی خون به دنبال یک راهکار طبیعی هستید، پیشنهاد می‌کنیم قارچ چاگا را امتحان کنید. این قارچ که غنی از آنتی‌اکسیدان است، کلسترول خون را کاهش می‌دهد و از ابتلا به بیماری قلبی جلوگیری می‌کند.

در یک مطالعه مشاهده شد که استفاده از چاگا با کاهش کلسترول تام، کلسترول بد (LDL) و تری‌گلیسیرید مرتبط است. این قارچ همچنین می‌تواند کلسترول خوب (HDL) را افزایش دهد و از سلامت دیواره شریان‌ها محافظت کند.

7. کنترل فشار خون

محققان خواص قارچ چاگا برای فشار خون را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که چاگا روی گردش خون تاثیر مثبت دارد و انعطاف‌پذیری عروق را بهبود می‌بخشد. به‌علاوه، با کاهش استرس اکسیداتیو و کنترل قند خون از آسیب‌دیدگی عروق و بالا رفتن فشار خون جلوگیری می‌کند.

8. بهبود استقامت بدنی

در مطالعات حیوانی مشاهده شده است که قارچ چاگا می‌تواند استقامت بدنی را به طور قابل‌توجهی بهبود بخشد.

برای مثال، در یک مطالعه روی موش، مصرف پلی‌ساکارید قارچ چاگا میزان گلیکوژن عضلات و کبد را افزایش و سطح اسید لاکتیک خون را کاهش داد. در نتیجه، موش‌ها توانستند برای مدت زمان طولانی‌تری شنا کنند.

9. حفظ سلامت دستگاه گوارش

جمعیت‌های بومی به طور سنتی از قارچ چاگا برای تسکین مشکلات گوارشی مانند گاستریت (ورم معده) و زخم معده استفاده می‌کنند.

شواهد نشان می‌دهد که چاگا به عنوان پری‌بیوتیک عمل می‌کند و باعث رشد باکتری‌های سالم روده می‌شود. این باکتری‌ها از سلامت دستگاه گوارش حمایت می‌کنند.

اگر به مشکلات گوارشی مبتلا هستید، توصیه می‌کنیم مقاله «برای زخم معده چی بخوریم چی نخوریم» را بخوانید.

عوارض قارچ چاگا

قارچ چاگا مانند هر گیاه دارویی دیگری می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند یا با بعضی از داروها تداخل داشته باشد:

• این قارچ قند خون را کاهش می‌دهد. بنابراین ممکن است برای کسانی که از انسولین و سایر داروهای کاهنده قند خون استفاده می‌کنند، بی‌خطر نباشد.
• بر اساس مطالعات انجام شده روی حیوانات آزمایشگاهی، عصاره چاگا از تجمع پلاکت‌ها جلوگیری می‌کند. به همین دلیل، ممکن است با داروهای ضدانعقاد خون و ضدپلاکت مثل وارفارین تداخل داشته باشد.
• قارچ چاگا سرشار از اگزالات است و می‌تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد. کسانی که بیماری کلیوی دارند، در گذشته به سنگ کلیه مبتلا بوده‌اند یا در معرض خطر ابتلا به سنگ کلیه هستند، نباید از این قارچ استفاده کنند.

چگونه از عوارض قارچ چاگا پیشگیری کنیم؟

برای بهره‌مندی از خواص قارچ چاگا و کاهش خطر عوارض احتمالی توصیه می‌شود به نکات زیر توجه کنید:

• به یاد داشته باشید که چاگا نمی‌تواند جایگزین داروهای تجویز شده توسط پزشک شود.
• قبل از امتحان کردن چاگا با پزشک مشورت کنید و فهرست تمام داروها، مکمل‌های غذایی و محصولات گیاهی مصرفی خود را در اختیار او قرار دهید.
• بروز هر نوع عارضه یا علامت غیرعادی را در حین مصرف چاگا به پزشک اطلاع دهید. این قارچ در موارد نادر می‌تواند در بعضی از افراد باعث واکنش آلرژیک شود. اگر علائم جدی از جمله مشکلات تنفسی، تغییر ضربان قلب یا از دست دادن هوشیاری را تجربه کردید، فورا به دنبال درمان بروید.
• در حین مصرف چاگا از سایر مکمل‌های گیاهی استفاده نکنید؛ مگر اینکه پزشک این کار را توصیه کند.
• قبل از هر نوع جراحی به پزشک خود اطلاع دهید که از چاگا استفاده می‌کنید. این قارچ حاوی پروتئینی است که از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند.
• بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که چاگا به کاهش التهاب کمک می‌کند. اما از آنجا که ممکن است باعث فعال‌تر شدن سیستم ایمنی شود، برای بعضی از افراد مناسب نیست. اگر به بیماری‌های خودایمنی مبتلا هستید، بدون مشورت با پزشک از این قارچ استفاده نکنید.
• هیچ تحقیقی در مورد بی‌خطر بودن چاگا برای زنان باردار یا شیرده انجام نشده است. بنابراین عاقلانه‌ترین کار این است که در دوران بارداری و شیردهی از آن استفاده نکنید.

نحوه مصرف قارچ چاگا

چاگا معمولا به‌ صورت خام خورده نمی‌شود؛ بلکه پس از خشک ‌شدن و آماده‌سازی به شکل پودر، دمنوش یا مکمل مصرف می‌شود.

شما می‌توانید پودر چاگا را به اسموتی‌ها اضافه کنید یا آن را داخل چای و قهوه خود بریزید. بعضی از تولیدکنندگان پودر این قارچ را با دانه‌های قهوه ترکیب ‌می‌کنند.

طرز تهیه دمنوش چاگا

برای تهیه دمنوش باید یک تا 2 قاشق چای‌خوری پودر چاگا را با 400 میلی‌لیتر آب داغ مخلوط کنید و اجازه دهید پنج دقیقه دم بکشد. سپس به آن کمی عسل اضافه کنید.

---

تحقیقات در مورد خواص قارچ چاگا نشان می‌دهد که این قارچ سرشار از آنتی‌اکسیدان است و فواید زیادی برای سلامتی دارد. برای مثال، سیستم ایمنی را تقویت می‌کند، چربی خون و قند خون را کاهش می‌دهد و جلوی رشد سلول‌های سرطانی را می‌گیرد.

با این حال، قبل از امتحان کردن آن باید با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. چرا که ممکن است با بعضی از داروها تداخل داشته باشد یا بعضی از بیماری‌ها را تشدید کند.