آیا مشروب چاق‌کننده است؟

حتما با مضرات نوشیدنی‌های الکلی مثل آسیب‌‌دیدگی کبد، بیماری قلبی و سرطان آشنا هستید؛ اما آیا تا‌به‌حال به تاثیر الکل بر افزایش وزن فکر کرده‌اید؟

اگر می‌خواهید بدانید چرا الکل یک مانع جدی در مسیر کاهش وزن است، این مقاله از مجله سلامتی چنگال را از دست ندهید.

عوارض مصرف نوشیدنی‌های الکلی

نوشیدن الکل به ‌ویژه در مقادیر زیاد نه ‌تنها باعث افزایش وزن می‌شود، بلکه خطرات جدی دیگری برای سلامتی به همراه دارد. از مهم‌ترین عوارض الکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پرفشاری خون
• افزایش سطح تری‌گلیسرید
• بیماری‌ قلبی و سکته مغزی
• بیماری کبدی
• بعضی از انواع سرطان

زنان باردار یا شیرده و کسانی که قصد بارداری دارند باید مصرف الکل را کاملا قطع کنند. چون مصرف این نوشیدنی در هر مقداری برای دوران بارداری ایمن نیست و می‌تواند به رشد جنین آسیب برساند.

تاثیر الکل بر افزایش وزن

مصرف بیش‌ازحد الکل به دلایل زیر روی بدن تاثیر منفی دارد و به افزایش وزن منجر می‌شود:

1. عملکرد غدد درون‌ریز را مختل می‌کند

به نقل از «health»، غدد بدن مقدار مشخصی هورمون در زمان مناسب ترشح می‌کنند و این هورمون‌ها پیام‌هایی را به بافت‌های مختلف می‌فرستند. این پیام‌ها به واکنش بدن در برابر استرس کمک می‌کنند و نقش مهمی در تنظیم انرژی و متابولیسم دارند.

به‌ عنوان مثال، غدد فوق کلیوی که در بالای کلیه‌ها قرار دارند، کورتیزول ترشح می‌کنند که یک هورمون استرس است. در حالت طبیعی، کورتیزول به بدن کمک می‌کند با افزایش فشار خون و ضربان قلب به استرس واکنش نشان دهد.

بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که زیاده‌روی در مصرف الکل ممکن است عملکرد غدد فوق کلیوی را مختل کند و روی ترشح کورتیزول تاثیر بگذارد.

در نتیجه، افرادی که زیاد الکل مصرف می‌کنند ممکن است سطح کورتیزول بالاتری داشته باشند و با مشکل چاقی هورمونی مواجه شوند.

2. حس گرسنگی را تحریک می‌کند

بیشتر مطالعاتی که تاثیر الکل بر افزایش وزن و اشتها را بررسی کرده‌اند، روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شده‌اند. بنابراین برای درک بهتر تاثیر الکل بر گرسنگی در انسان به تحقیقات بیشتری نیاز است.

یک مطالعه حیوانی نشان داد که الکل سلول‌های ارسال‌کننده سیگنال‌های گرسنگی را در مغز فعال می‌کند. همچنین می‌تواند سطح قند خون را کاهش دهد که این امر ممکن است به تحریک حس گرسنگی منجر شود و در نتیجه تمایل به مصرف غذاهای پرکربوهیدرات را افزایش ‌دهد.

آگاهی از این موضوع برای افراد مبتلا به دیابت بسیار مهم است. چون نوشیدن الکل همراه با داروهای دیابت به‌ ویژه با معده خالی باعث کاهش شدید قند خون شود.

3. پرکالری است

الکل جزء نوشیدنی‌های پرکالری طبقه‌بندی می‌شود، اما ارزش غذایی خاصی ندارد؛ به عبارت دیگر، فاقد مواد مغذی است.

هر گرم الکل حدود هفت کالری انرژی دارد؛ در حالی که یک گرم کربوهیدرات‌ یا پروتئین‌ حاوی چهار کالری انرژی است.

کوکتل‌ها و نوشیدنی‌های ترکیبی معمولا کالری بیشتری نسبت به آبجو و شراب دارند. چون موادی مانند آبمیوه یا شربت به آن‌ها اضافه می‌شود.

بدن برای حفظ سلامتی به کربوهیدرات‌ و پروتئین‌ نیاز دارد. الکل به دلیل نداشتن این درشت‌مغذی‌های مهم نمی‌تواند به ساخت عضلات، ترمیم بافت‌ها یا تقویت استخوان‌ها کمک  کند.

افرادی که بیش‌ازحد از نوشیدنی‌های پرکالری و فاقد ارزش غذایی استفاده می‌کنند، بیشتر از دیگران در معرض خطر اضافه‌ وزن و چاقی هستند.

4. به ‌عنوان منبع اصلی سوخت مصرف می‌شود

تحقیقات در مورد تاثیر الکل بر افزایش وزن نشان می‌دهد که بدن این نوشیدنی را به جای سایر منابع انرژی (کربوهیدرات و چربی) می‌سوزاند.

این موضوع به ذخیره شدن کربوهیدرات و چربی‌ اضافی در بافت‌ها منجر می‌شود و در نهایت وزن بدن را بالا می‌برد.

5. بر قضاوت تاثیر می‌گذارد

حتی متعهدترین افراد به رژیم کاهش وزن هم ممکن است هنگام مست بودن در برابر وسوسه‌ غذا خوردن مقاومت نکنند.

الکل بازدارندگی را کاهش می‌دهد و به تصمیم‌گیری‌های نادرست به ‌ویژه در انتخاب غذا منجر می‌شود. به عبارت دیگر، با عادات غذایی غلط مرتبط است.

6. روی هضم و جذب مواد مغذی تاثیر منفی دارد

الکل می‌تواند عملکرد صحیح دستگاه گوارش را مختل کند که این موضوع باعث کاهش ترشح آنزیم‌های گوارشی و کند شدن حرکت غذا در دستگاه گوارش می‌شود.

ترشحات گوارشی نقش مهمی در هضم دارند. آن‌ها مواد غذایی را به درشت‌مغذی‌ها (کربوهیدرات‌، پروتئین‌، چربی‌) و ریزمغذی‌ها (ویتامین‌ها و مواد معدنی) تجزیه می‌کنند تا برای بدن قابل استفاده باشند.

نوشیدنی الکل هضم و جذب این مواد مغذی را مختل می‌کند. در نتیجه، متابولیسم اندام‌هایی که در مدیریت وزن نقش دارند تحت تاثیر قرار می‌گیرد و احتمال افزایش وزن بیشتر می‌شود.

7. کیفیت خواب را کاهش می‌دهد

تاثیر الکل بر افزایش وزن به مختل شدن خواب هم نسبت داده می‌شود. اگرچه این نوشیدنی باعث خواب‌آلودگی می‌شود، اما با کاهش مدت و کیفیت خواب مرتبط است. افرادی که دچار اختلال مصرف الکل هستند اغلب از مشکل بی‌خوابی شکایت دارند.

کمبود خواب به مرور زمان ممکن است باعث افزایش وزن شود. شواهد نشان می‌دهد کسانی که خواب کافی ندارند، غذای بیشتری می‌خورند و در برابر مصرف تنقلات وسوسه‌انگیز مقاومت کمتری از خود نشان می‌دهند.

8. روی هورمون‌های جنسی تاثیر دارد

مدت‌ها است که تاثیر الکل بر سطح هورمون‌های جنسی به‌ ویژه تستوسترون مشخص شده است. تستوسترون که یک هورمون مردانه است، در بسیاری از فرآیندهای متابولیکی از جمله عضله‌سازی و چربی‌سوزی سریع نقش دارد.

در یک مطالعه مشاهده شد که کمبود تستوسترون می‌تواند احتمال ابتلا به سندرم متابولیک را در مردان افزایش دهد. سندرم متابولیک زمانی رخ می‌دهد که فرد حداقل به سه مورد از مشکلات زیر مبتلا باشد:

• کاهش کلسترول خوب (HDL)
• افزایش تری‌گلیسیرید
• پرفشاری خون
• قند خون بالا
• چاقی شکمی

علاوه بر این، کاهش سطح تستوسترون به خصوص در مردان مسن می‌تواند بر کیفیت خواب تاثیر بگذارد. این مشکلات ممکن است به افزایش وزن منجر شوند یا کاهش وزن را دشوارتر کنند.

آیا الکل باعث چاقی شکمی می‌شود؟

این باور که الکل مستقیما باعث افزایش تجمع چربی در ناحیه شکم می‌شود، کاملا درست نیست. در حقیقت، فقط درصد کمی از کالری حاصل از الکل به چربی تبدیل می‌شود.

با این‌ حال، الکل بر نحوه‌ چربی‌سوزی بدن تاثیر می‌گذارد. در هنگام مصرف الکل، کبد تجزیه این نوشیدنی را به جای چربی‌ در اولویت قرار می‌دهد. اگرچه انسان نمی‌تواند محل ذخیره شدن چربی را مشخص کند، اما بدن تمایل دارد چربی اضافی را به ناحیه‌ شکم ببرد.

الکل همچنین از طریق افزایش سطح کورتیزول می‌تواند به چاقی شکمی منجر شود. این هورمون میل به مصرف غذاهای پرکالری را افزایش می‌دهد و چربی را به سمت ناحیه شکم هدایت می‌کند.

چاقی شکمی با بعضی از مشکلات سلامتی مرتبط است، از جمله:

• بیماری قلبی
• فشار خون بالا
• افزایش کلسترول
• دیابت نوع 2

شواهد در مورد تاثیر الکل بر افزایش وزن نشان می‌دهد که مردان بیشتر از زنان در معرض خطر چاقی شکمی هستند. به ‌طور کلی، مردان تمایل بیشتری به ذخیره کردن چربی در ناحیه شکم دارند.

با این‌ حال، زنان هم ممکن است پس از یائسگی به دلیل کاهش سطح استروژن با این مشکل مواجه شوند.

جدول کالری مشروبات الکلی

میزان کالری نوشیدنی‌های الکلی بسته به نوع آن‌ها متفاوت است. در جدول زیر کالری بعضی از محصولات آورده شده است:

سوالات متداول

در این بخش به چند سوال رایج در مورد تاثیر الکل بر افزایش وزن پاسخ می‌دهیم.

1. شراب چاق کننده است یا لاغر کننده؟

در پاسخ به این سوال که آیا شراب چاق کننده است یا خیر، باید بگوییم که این نوشیدنی حاوی کالری است و می‌تواند وزن بدن را بالا ببرد.

2. آیا شراب قرمز چاق کننده است؟

بله. مصرف این نوشیدنی به خصوص در مقادیر زیاد می‌تواند به افزایش وزن منجر شود.

3. کدام عرق باعث چاقی میشود؟

کالری نوشیدنی‌های الکلی بسته به نوع آن‌ها متفاوت است. اما همه این نوشیدنی‌ها می‌توانند باعث مختل شدن هورمون‌ها شوند، حس گرسنگی را تحریک کنند یا میل به مصرف غذاهای ناسالم را افزایش دهند. بنابراین ممکن است با مصرف هر کدام از آن‌ها با مشکل اضافه وزن مواجه شوید.

4. آیا عرق کشمش چاق کننده است؟

عرق کشمش مانند سایر نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند وزن بدن را بالا ببرد.

تاثیر الکل بر افزایش وزن چیزی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت. از کالری‌های پنهان و مختل شدن خواب گرفته تا افزایش اشتها و تغییرات هورمونی همگی عواملی هستند که الکل را به یک مانع جدی برای کنترل وزن تبدیل می‌کنند.

اگر به دنبال کاهش وزن پایدار هستید، وقت آن فرا رسیده است که مصرف الکل را کنار بگذارید. با این تصمیم نه‌ تنها به وزن ایده‌آل خود نزدیک‌تر می‌شوید، بلکه به سلامت قلب، کبد و سایر اندام‌های حیاتی بدن‌تان کمک بزرگی می‌کنید.