خواص شیرین بیان برای سلامت بدن

گیاه دارویی شیرین بیان بومی مدیترانه و غرب آسیا است. اگرچه شواهد زیادی در مورد خواص ریشه شیرین بیان وجود ندارد، اما قرن‌ها است که مردم از آن برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله تسکین مشکلات گوارشی استفاده می‌کنند.

اگر می‌خواهید با فواید شگفت‌انگیز شیرین بیان و کاربردهای متنوع آن آشنا شوید، ادامه مقاله را از دست ندهید. ترکیبات نهفته در این گیاه می‌توانند یک راه حل طبیعی برای حفظ سلامت و زیبایی شما باشند!

خواص ریشه شیرین بیان برای سلامتی

ریشه شیرین بیان به عنوان شیرین‌کننده در نوشیدنی‌ها، آبنبات‌ها و داروها استفاده می‌شود. چون 50 برابر شیرین‌تر از شکر است، اما فوایدی برای سلامتی دارد که شکر فاقد آن‌ها است.

بیش از 300 ترکیب مختلف در شیرین بیان وجود دارد که بعضی از آن‌ها دارای خواص ضدالتهابی، ضدویروسی و ضدمیکروبی هستند.

تحقیقات تاکنون مزایای متنوعی را برای این گیاه مطرح کرده‌اند که این موضوع می‌تواند به ویژه در زمینه‌های زیر امیدوارکننده باشد:

1. پیشگیری از پوسیدگی دندان

به نقل از «medicalnewstoday»، تحقیقات در مورد خواص ریشه شیرین بیان نشان می‌دهد که این گیاه به کشتن باکتری‌های موجود در دهان که باعث پوسیدگی دندان می‌شوند، کمک می‌کند.

بر اساس تحقیقات، عصاره شیرین بیان جلوی رشد باکتری استرپتوکوک موتانس را در دهان می‌گیرد و از پوسیدگی دندان پیشگیری می‌کند.

2. بهبود زخم معده

از خواص شیرین بیان برای میکروب معده و از بین بردن هلیکوباکتر پیلوری استفاده می‌شود. این باکتری می‌تواند در بعضی از افراد باعث زخم معده شود.

در یک مطالعه روی 120 نفر مشاهده شد که افزودن عصاره شیرین بیان به درمان‌های استاندارد سرعت ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری را به طور قابل‌توجهی بهبود می‌بخشد.

شواهد در مورد شیرین بیان و اسید معده هم نشان می‌دهد که این گیاه تولید گاسترین را در بدن سرکوب می‌کند. گاسترین هورمونی است که تولید اسید را در معده افزایش می‌دهد و باعث تشدید زخم‌های گوارشی می‌شود.

3. درمان سرطان

محققان در 2 مطالعه مختلف خواص ریشه شیرین بیان را برای درمان سرطان معده و سرطان خون بررسی کردند و متوجه شدند که گلیسیریزین (فعال‌ترین ترکیب شیمیایی موجود در شیرین بیان) باعث آپوپتوز یا مرگ سلول‌های سرطانی می‌شود.

سپس تاثیر گلیسیریتینیک اسید (ماده موجود در گلیسیریزین) را روی سرطان معده، سرطان خون و سرطان کبد آزمایش کردند. این بار هم مشاهده شد که شیرین بیان می‌تواند سلول‌های سرطانی را سرکوب کند.

4. کاهش وزن

از خواص شیرین بیان برای لاغری هم نباید غافل شد. چرا که این گیاه یک ابزار مفید برای مبارزه با چاقی مفرط است.

شرکت‌کنندگان در یک مطالعه روزانه 3/5 گرم شیرین بیان سیاه مصرف کردند، اما میزان کالری دریافتی یا سطح فعالیت بدنی خود را تغییر ندادند. پس از 2 ماه، درصد آب بدن آن‌ها افزایش و توده چربی بدن‌شان کاهش یافت.

5. تسکین گلودرد

درمان گلو درد در منزل و بهبود سایر اختلالات دستگاه تنفسی فوقانی هم از سایر مواردی است که می‌توان در فهرست خواص ریشه شیرین بیان قرار دارد.

اگرچه شواهد علمی زیادی در مورد این موضوع وجود ندارد، اما بسیاری از مردم معتقدند که که نوشیدن دمنوش شیرین بیان به کاهش تحریکات جزئی و تسکین گلودرد کمک می‌کند.

علاوه بر این، گفته می‌شود داروهای گیاهی حاوی شیرین بیان برای کاهش علائم آسم مفیدند. از آنجا که این یافته فقط در مطالعات حیوانی مشاهده شده است، برای تایید آن باید تحقیقات بیشتری روی انسان انجام شود.

6. کاهش علائم یائسگی و قاعدگی

محققان در یک مطالعه کوچک خواص ریشه شیرین بیان را با ایبوپروفن مقایسه کردند و به این نتیجه رسیدند که عصاره این گیاه به دلیل خواص ضدالتهابی خود می‌تواند مثل ایبوپروفن به تسکین درد ناشی از قاعدگی کمک کند.

این گیاه برای رژیم غذایی یائسگی هم گزینه مناسبی است. چون حاوی یک ترکیب گیاهی به نام فیتواستروژن است که اثرات هورمون استروژن را در بدن تقلید می‌کند. البته میزان اثربخشی این ماده به طور دقیق مشخص نیست.

در یک مطالعه روی 90 زن یائسه، دفعات گرگرفتگی و شدت آن در کسانی که 330 میلی‌گرم ریشه شیرین بیان در روز مصرف می‌کردند، کمتر بود.

7. درمان هپاتیت C

گلیسیریزین ممکن است به درمان هپاتیت C، ویروسی که کبد را آلوده می‌کند، کمک کند. اگر این بیماری درمان نشود، به التهاب و آسیب طولانی‌مدت کبد منجر می‌شود.

محققان اعلام کرده‌اند که گلیسیریزین در برابر ویروس هپاتیت C فعالیت ضد‌میکروبی دارد و ممکن است در آینده برای از بین بردن آن استفاده شود.

8. سایر خواص شیرین بیان

این گیاه می‌تواند برای درمان بیماری‌های زیر هم مفید باشد:

• بعضی از عفونت‌های قارچی مانند کاندیدا آلبیکنس
• عفونت‌های ویروسی از جمله ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV)
• سوختگی (کاهش التهاب، قرمزی، درد و سوزش)
• آرتریت روماتوئید (روماتیسم)

خواص ریشه شیرین بیان برای پوست

این گیاه دارویی برای پوست هم فواید زیادی که مهم‎ترین آن‌ها عبارتند از:

1. کاهش التهاب پوست

بسیاری از ترکیبات موجود در ریشه شیرین بیان به کاهش التهاب در پوست و سایر قسمت‌های بدن کمک می‌کنند. این ترکیبات می‌توانند برای درمان بعضی از بیماری‌های پوستی هم مفید باشند.

به عنوان مثال، یک مطالعه حیوانی نشان داد که عصاره گلیسیریزین به دست آمده از ریشه شیرین بیان می‌تواند علائم مرتبط با اگزما را تسکین دهد.

2. روشن‌تر شدن پوست

استفاده از ماسک شیرین بیان یا سرم‌های موضعی حاوی عصاره این گیاه برای از بین لک‌های تیره و یک‌دست کردن رنگ پوست متداول است.

 شیرین بیان از تولید آنزیم تیروزیناز که بعد از مواجهه با نور خورشید باعث تیره شدن پوست می‌شود، جلوگیری می‌کند. همچنین ملانین اضافی را تجزیه می‌کند و رنگدانه‌های پوست را کاهش می‌دهد.

3. پیشگیری از پیری زودرس

شیرین بیان حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قوی است که از پوست در برابر آسیب‌های ناشی از نور خورشید و رادیکال‌های آزاد محافظت کرده و از پیری زودرس جلوگیری می‌کنند.

عوارض مصرف شیرین بیان

شیرین بیان و محصولات حاوی آن معمولا بی‌خطر هستند. با این حال، زیاده‌روی در مصرف این گیاه می‌تواند عوارض مختلفی به همراه داشته باشد.

 به نظر می‌رسد که عوارض ناشی از مصرف شیرین بیان از تجمع گلیسیریزین در بدن ناشی می‌شود. چرا که این ماده می‌تواند سطح هورمون کورتیزول (هورمون استرس) را در بدن بیش از حد افزایش دهد و به عدم تعادل مایعات و الکترولیت‌ها منجر شود.

از مهم‌ترین عوارض مصرف زیاد شیرین بیان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کاهش پتاسیم

مصرف بیش از حد شیرین بیان باعث کاهش پتاسیم می‌شود. به گفته سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، این موضوع می‌تواند به موارد زیر منجر شود:

• ریتم غیرطبیعی قلب
• فشار خون بالا
• تورم
• بی‌حالی
• نارسایی احتقانی قلب

2. اوردوز

شیرین بیان در بسیاری از آبنبات‌ها و مکمل‌ها وجود دارد. بنابراین ممکن است بعضی از افراد به خصوص کودکان آن را بیش از حد دریافت کنند.

در یک مورد، پسر 10 ساله‌ای که به مدت چهار ماه مقدار زیادی شیرین بیان سیاه خورده بود، به فشار خون بالا و تشنج دچار شد.

مورد دیگر مربوط به زنی بود که روزانه هشت لیوان دمنوش حاوی شیرین بیان می‌نوشید و با فشار خون بالا و افت پتاسیم به بیمارستان مراجعه کرد. خوشبختانه، هر 2 مشکل با قطع نوشیدن دمنوش برطرف شدند.

3. مشکلات دوران بارداری

زنان باردار نباید مقدار زیادی شیرین بیان بخورند یا از مکمل‌های حاوی این گیاه استفاده کنند. چون شیرین بیان خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهد و حتی می‌تواند به جنین آسیب بزند یا روی رشد او تاثیر بگذارد.

در حال حاضر مشخص نیست که آیا ریشه شیرین بیان برای زنان شیرده بی‌خطر است یا خیر. از این‌رو توصیه می‌شود زنانی که به فرزندشان شیر می‌دهند از خوردن این گیاه خودداری کنند.

تداخل شیرین بیان با داروها

اگرچه بعضی از مطالعات از خواص ریشه شیرین بیان برای درمان بیماری‌ها حمایت می‌کنند، اما این گیاه ممکن است با بعضی از داروها تداخل داشته باشد و به عوارض جانبی جدی منجر شود. این داروها عبارتند از:

• داروهایی که پتاسیم خون را کاهش می‌دهند
• داروهای فشار خون بالا
• دیورتیک‌ها یا داروهای ادرارآور
• داروهایی که برای تنظیم ریتم قلب تجویز می‌شوند
• رقیق‌کننده‌های خون مانند وارفارین
• استروژن و قرص‌های ضدبارداری
• کورتیکواستروئیدها

چند نکته مهم در مورد مصرف شیرین بیان

شما با رعایت نکات زیر می‌توانید تا حد زیادی خطر عوارض ناشی از مصرف این گیاه را کاهش دهید:

• همیشه قبل از مصرف هر گونه مکمل گیاهی با پزشک یا متخصص تغذیه صحبت کنید تا مطمئن شوید که محصول مورد نظر برای شما مناسب است.
• بهتر است هر روز شیرین بیان مصرف نکنید.
• از مکمل‌های حاوی شیرین بیان فقط برای مدت کوتاه استفاده کنید.
• از مکمل‌های حاوی شیرین بیان دقیقا طبق دستور شرکت سازنده یا پزشک استفاده کنید.
• استفاده از شیرین بیان در مقادیر کم ممکن است برای کودکان بی‌خطر باشد. اما توصیه می‌شود قبل از دادن این گیاه به فرزندتان در مورد دوز آن با پزشک مشورت کنید.
• اگر در حین خوردن شیرین بیان با علائم غیرعادی مواجه شدید، استفاده از آن را متوقف کنید و نزد پزشک بروید.
• اگر بیمار هستید یا دارو مصرف می‌کنید، قبل از امتحان کردن شیرین بیان در مورد بی‌خطر بودن آن با پزشک معالج خود مشورت کنید.
• هرگز شیرین بیان یا هر گیاه دیگری را جایگزین داروهای تجویز شده توسط پزشک نکنید.
• مکمل‌ها را در یک مکان خشک و خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید و از مصرف محصولاتی که تاریخ انقضاء آن‌ها فرا رسیده است بپرهیزید.
• مکمل‌ها را دور از دسترس کودکان خردسال و حیوانات خانگی قرار دهید تا از مصرف تصادفی آن‌ها جلوگیری کنید.

طرز خوردن شیرین بیان

بسته به نیاز و ترجیحات شخصی خود می‌توانید از شیرین بیان به روش‌های مختلف استفاده کنید:

• دمنوش: یک لیوان آب جوش روی یک قاشق چای‌خوری پودر ریشه شیرین بیان بریزید و اجازه دهید 10 دقیقه دم بکشد.
• مکمل: شیرین بیان به شکل کپسول یا قرص در دسترس است و برای درمان مشکلات مختلف به ‌ویژه ورم معده یا زخم معده استفاده می‌شود. با خواندن مقاله «برای زخم معده چی بخوریم چی نخوریم» می‌توانید درباره خوراکی‌های مفید برای این بیماری اطلاعات بیشتری کسب کنید.
• آبنبات: این آبنبات‌ها اغلب برای تسکین سرفه یا کنترل مشکلات گوارشی کاربرد دارند.

خواص ریشه شیرین بیان اغلب به گلیسیریزین موجود در آن نسبت داده می‌شود. اما شواهد علمی کافی برای تایید این موضوع وجود ندارد.

شیرین بیان برای بعضی از مشکلات سلامتی مفید است. اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند به عوارض جانبی جدی منجر شود. از این‌رو لازم است در مورد فواید و عوارض احتمالی این گیاه با یک متخصص مشورت کنید.