خواص بی‌نظیر زنجبیل برای مردان و زنان

زنجبیل، گیاه بومی آسیا، نه‌ تنها در آشپزی کاربرد دارد، بلکه قرن‌ها است در طب سنتی برای درمان انواع بیماری‌ها استفاده می‌شود. تحقیقات جدید هم بسیاری از خواص زنجبیل را تایید کرده‌اند.

زنجبیل حاوی ترکیبات مفیدی مثل جینجرول و شوگاول است که به دلیل داشتن خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی می‌توانند نقش مهمی در بهبود سلامتی داشته باشند. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا با خواص این ادویه شگفت‌انگیز آشنا شوید.

ارزش غذایی زنجبیل

به نقل از «verywellhealth»، یک قاشق غذاخوری (معادل 6 گرم) زنجبیل خام حاوی مواد مغذی زیر است:

• کالری: 4/8
• آب: 4/8 گرم
• کربوهیدرات: 1/1 گرم
• فیبر: 0/12 گرم
• پروتئین: 0/1 گرم
• چربی: 0/05 گرم
• پتاسیم: 24/9 میلی‌گرم
• منیزیم: 2/58 میلی‌گرم
• فسفر: 2/04 میلی‌گرم
• کلسیم: 0/96 میلی‌گرم
• سدیم: 0/78 میلی‌گرم
• ویتامین C: 0/28 میلی‌گرم
• ویتامین B9 یا فولات: 0/66 میکروگرم
• کولین: 1/7 میلی‌گرم

خواص زنجبیل برای سلامتی

زنجبیل خواص بی‌نظیری برای سلامتی دارد که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

1. از بین بردن رادیکال‌های آزاد

زنجبیل حاوی ترکیباتی است که گمان می‌رود دارای خواص آنتی‌اکسیدانی باشند. به ‌طور کلی، آنتی‌اکسیدان‌ها به کنترل مولکول‌های ناپایدار در بدن که به‌ عنوان رادیکال‌ آزاد شناخته می‌شوند، کمک می‌کنند.

رادیکال‌های آزاد می‌توانند به مرور زمان به سلول‌های سالم آسیب برسانند و خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان را افزایش دهند. این مولکول‌های ناپایدار همچنین در پیری زودرس نقش دارند.

2. کاهش حالت تهوع ناشی از شیمی‌درمانی

روش‌های مختلفی برای درمان سرطان وجود دارد که شیمی‌درمانی یکی از آن‌ها است. تقریبا 80 درصد افراد تحت شیمی‌درمانی با مشکل حالت تهوع و استفراغ مواجه می‌شوند.

تاثیر زنجبیل روی حالت تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی به طور گسترده بررسی شده، اما نتایج ضدونقیض بوده است. در بعضی از مطالعات مشاهده شده است که زنجبیل هیچ تاثیری روی این مشکل ندارد. با این حال، سایر مطالعات به نتایج متفاوتی دست پیدا کرده‌اند.

به عنوان مثال، در یک مطالعه که روی بیماران مبتلا به سرطان سینه انجام شد، محققان متوجه شدند که زنجبیل می‌تواند در کاهش حالت تهوع و استفراغ موثر باشد. آن‌ها همچنین اعلام کردند که این ادویه هیچ عارضه‌ای ندارد و بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود.

3. بهبود مشکلات گوارشی

از سایر خواص زنجبیل می‌توان به درمان مشکلات گوارشی مثل نفخ، یبوست، سوزش سر دل و سوء هاضمه اشاره کرد.

مطالعات انجام شده روی مکمل زنجبیل نشان می‌دهند که این ادویه سرعت تخلیه معده را بهبود می‌بخشد و به همین دلیل به کاهش نفخ و گاز کمک می‌کند. برای مثال:

• در یک مطالعه مشاهده شد که مصرف مکمل زنجبیل به مدت چهار هفته با کاهش علائم سوء هاضمه همراه است. کسانی که زنجبیل مصرف کرده بودند، معده‌درد، نفخ، حالت تهوع و سوزش سر دل کمتری را گزارش کردند.
• یک تحقیق دیگر که روی افراد مبتلا به بیماری ام‌اس (MS) انجام شد نشان داد که مصرف مکمل زنجبیل به کاهش دفعات و شدت یبوست و همچنین بهبود حالت تهوع و نفخ کمک می‌کند.

با این حال، شواهدی وجود ندارد که نشان دهد زنجبیل بتواند علائم مرتبط با سندرم روده تحریک‌‌پذیر (IBS) که شامل درد شکم و تغییر اجابت مزاج است را کاهش دهد.

4. کاهش درد ناشی از آرتریت

زنجبیل برای کنترل علائم استئوآرتریت (آرتروز) و آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) مفید است:

• استئوآرتریت: زمانی رخ می‌دهد که بافت مفصل (غضروف) به مرور زمان تحلیل می‌رود و باعث سفتی، تورم و درد می‌شود.
• آرتریت روماتوئید: یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به بافت سینوویال درون مفاصل حمله می‌کند و به درد و التهاب منجر می‌شود.

بسیاری از متخصصان از بیماران مبتلا به آرتریت می‌خواهند حدود 250 میلی‌گرم زنجبیل را سه تا چهار بار در روز مصرف کنند.

بهتر است زنجبیل را با دوز کم شروع کنید و به تدریج مقدار آن را افزایش دهید. فقط مراقب باشید در طول روز بیش از 4000 میلی‌گرم زنجبیل دریافت نکنید.

ذکر این نکته ضروری است که تحقیقات از خواص زنجبیل برای آرتروز بیشتر از روماتیسم حمایت می‌کنند. اگر به این بیماری مبتلا هستید، می‌توانید با مطالعه مقاله «برای آرتروز چی بخوریم» درباره آن اطلاعات مفیدی کسب کنید.

5. کاهش کلسترول خون

بسیاری از افراد از خواص زنجبیل برای کاهش چربی خون و به‌خصوص کنترل کلسترول استفاده می‌کنند. کلسترول بالا یکی از مهم‌ترین عوامل خطر ابتلا به بیماری قلبی است و رژیم غذایی نقش مهمی در کنترل آن دارد.

در یک مطالعه مشاهده شد که مصرف مکمل زنجبیل با کاهش سطح تری‌گلیسیرید و کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) مرتبط است. با این حال، این ادویه نمی‌تواند جایگزین رژیم غذایی سالم یا داروهای استاندارد شود.

6. سایر فواید احتمالی

زنجبیل می‌تواند فواید دیگری هم برای سلامتی داشته باشد. با این حال، شواهد علمی کمی برای تایید این موضوع وجود دارد. در ادامه به تعدادی از فواید احتمالی زنجبیل که باید تحقیقات بیشتری در مورد آن‌ها انجام شود، اشاره می‎کنیم:

• حالت تهوع و استفراغ پس از عمل جراحی: زنجبیل در بعضی از تحقیقات توانسته‌ است این علائم را کاهش دهد؛ اما تقریبا نیمی از مطالعات هیچ فایده‌ای را گزارش نکرده‌اند.
• کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ: تعداد کمی از مطالعات نشان داده‌اند که زنجبیل خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش می‌دهد. اما سایر تحقیقات به چنین نتیجه‌ای نرسیده‌اند.
• بهبود دیابت نوع 2: مطالعات محدودی نشان داده‌اند که زنجبیل به بهبود قند خون ناشتا، هموگلوبین A1C و حساسیت به انسولین کمک می‌کند. با این حال، شواهد کافی در مورد این موضوع وجود ندارد.
• کاهش فشار خون: تاثیر زنجبیل روی فشار خون افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بررسی شده، اما تفاوت قابل‌توجهی مشاهده نشده است.
• مبارزه با عفونت‌ها: در یک مطالعه مشاهده شد که پیروی از رژیم ضد التهاب حاوی زنجبیل برای پیشگیری یا درمان بیماری‌های ویروسی دستگاه تنفس مفید است. با این حال، برای تایید این موضوع باید تحقیقات بیشتری انجام شود.

خواص زنجبیل برای زنان

زنجبیل به‌ عنوان یک گیاه دارویی پرخاصیت می‌تواند به ‌طور ویژه در بهبود سلامت زنان نقش موثری ایفا کند. مهم‌ترین خواص این ادویه برای زنان شامل موارد زیر است:

1. کاهش حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری

بسیاری زنان در دوران بارداری با مشکل حالت تهوع و استفراغ مواجه می‌شوند؛ حتی بعضی از آن‌ها ممکن است نوع شدید این مشکل را تجربه کنند که به آن هایپرامسیس گراویداروم می‌گویند. هایپرامسیس گراویداروم به کم‌آبی بدن و کاهش وزن منجر می‌شود.

بر اساس تحقیقات، زنجبیل حالت تهوع و استفراغ ناشی از بارداری را کاهش می‌دهد و  در این زمینه می‌تواند به اندازه بعضی از داروها مثل دیمن‌هیدرینات و متوکلوپرامید موثر باشد.

زنجبیل حتی قادر است به درمان هایپرامسیس گراویداروم کمک کند. در یک مطالعه روی 96 زن که در سه ماهه اول بارداری به‌سر می‌بردند، مصرف نوشیدنی حاوی زنجبیل با کاهش علائم هایپرامسیس گراویداروم مرتبط بود.

2. تسکین درد قاعدگی

نتیجه تحقیقات در مورد تاثیر زنجبیل روی درد قاعدگی ضدونقیض است. با این حال، بعضی از مطالعات نشان داده‌اند که این ادویه به اندازه داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) در کاهش درد ناشی قاعدگی موثر است.

در بعضی از تحقیقات هم مشاهده شده است که مصرف زنجبیل همراه با ورزش می‌تواند نتایج خوبی را به همراه داشته باشد.

خواص زنجبیل برای لاغری

جالب است بدانید که از مکمل زنجبیل برای لاغری شکم و کاهش وزن هم استفاده می‌شود. با این حال، مطالعات مختلف در مورد این موضوع به نتایج متفاوتی رسیده‌اند.

به گفته محققان، هرگونه مزیت احتمالی زنجبیل برای کاهش وزن جزئی است و عمدتا به پودر زنجبیل (زنجبیل خشک و آسیاب‌شده) مربوط می‌شود، نه عصاره ریشه زنجبیل (زنجبیل تازه).

از سوی دیگر، ذکر این نکته ضروری است که زنجبیل به تنهایی نمی‌تواند مشکل چاقی را برطرف کند. این ادویه فقط در صورتی موثر است که همراه با اصلاح سبک زندگی مصرف شود.

مضرات زنجبیل

اگر زنجبیل در حد اعتدال و به عنوان طعم‌دهنده استفاده شود، به طور کلی بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. با این حال، بعضی از افراد ممکن است بعد از مصرف آن با مشکلات زیر روبه‌رو شوند:

• آروغ زدن
• اسهال
• خشکی دهان
• سردرد
• سوزش سر دل
• تحریک دهان
• ناراحتی معده
• تغییر حس چشایی
• تغییر وزن

عوارض جانبی شدید

در موارد نادر ممکن است مصرف زنجبیل با عوارض جدی همراه باشد. این عوارض عبارتند از:

• واکنش آلرژیک شدید: علائم این واکنش شامل تنگی نفس، خارش و بثورات پوستی است. همچنین ممکن است به ندرت به آنافیلاکسی منجر شود.
• خونریزی شدید: از آنجا که زنجبیل باعث رقیق شدن خون می‌شود، می‌تواند خطر خونریزی شدید را افزایش دهد.

اگر بعد از مصرف زنجبیل با علائم شدید یا تهدیدکننده زندگی مواجه شدید، فورا با اورژانس (تلفن 115) تماس بگیرید.

موارد احتیاط یا منع مصرف

رعایت نکات زیر به شما کمک می‌کند از خواص زنجبیل بیشترین بهره را ببرید و در عین حال از خود در برابر هر گونه عارضه احتمالی محافظت کنید:

• اطلاعات زیادی درباره ایمنی مصرف زنجبیل در دوران بارداری یا شیردهی وجود ندارد. به نظر می‌رسد مصرف این ادویه برای رفع حالت تهوع صبحگاهی بی‌خطر باشد. با این حال، قبل از مصرف مکمل آن حتما با پزشک مشورت کنید.
• زنجبیل ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد. اگر به اختلال خونریزی مبتلا هستید،‌ باید نظر پزشک را در مورد مصرف مکمل‌های حاوی زنجبیل جویا شوید.
• به دلیل افزایش خطر خونریزی یا کند شدن روند لخته شدن خون، توصیه می‌شود مصرف زنجبیل را از 2 هفته قبل از جراحی‌های برنامه‌ریزی‌شده متوقف کنید.
• اگر به بیماری کلیوی یا کبدی مبتلا هستید،‌ بهتر است از مصرف مکمل زنجبیل بپرهیزید. چون تاثیر آن روی این بیماری‌ها هنوز به طور کامل مشخص نشده است.

تداخلات دارویی

اکنون که با مضرات و خواص زنجبیل برای آقایان و بانوان آشنا شدید، باید در مورد تداخل این ادویه با داروها اطلاعات کسب کنید.

در حال حاضر، اطلاعات محدودی درباره این موضوع وجود دارد؛ اما بعضی از تداخلات احتمالی شامل موارد زیر است:

• داروهای رقیق‌کننده خون: از آنجا که زنجبیل خطر خونریزی را افزایش می‌دهد، ممکن است تاثیر داروهای رقیق‌کننده خون مثل وارفارین را تقویت کند و به کبودی و خونریزی غیرعادی منجر شود.
• داروهای کاهش‌دهنده فشار خون: مصرف زنجبیل ممکن است با افت شدید فشار خون یا نامنظم شدن ضربان قلب همراه باشد. اگر از داروهای کاهش‌دهنده فشار خون استفاده می‌کنید، از مصرف زنجبیل در مقادیر زیاد بپرهیزید.
• داروهای دیابت: مطالعات محدودی نشان داده‌اند که زنجبیل می‌تواند قند خون را کاهش دهد. اگر داروی دیابت مصرف می‌کنید، بهتر است برای پیشگیری از افت قند خون (هیپوگلیسمی) از مصرف زنجبیل بپرهیزید.
• آنتی‌بیوتیک‌ها: زنجبیل ممکن است میزان جذب این داروها را افزایش دهد و اثرات یا عوارض جانبی آن‌ها را تشدید کند.

نحوه مصرف زنجبیل

زنجبیل به ‌طور گسترده برای طعم‌دار کردن غذاها و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شود. این ادویه محبوب و پرخاصیت به شکل‌های مختلف در دسترس است، از جمله:

1. زنجبیل تازه

زنجبیل معمولا در مناطق گرمسیری رشد می‌کند، اما در تمام طول سال در بیشتر فروشگاه‌ها یافت می‌شود. برای استفاده از زنجبیل تازه باید پوست آن را جدا کنید. بیشتر افراد این کار را با لبه قاشق انجام می‌دهند و پوست ریشه را می‌تراشند.

شما می‌توانید زنجبیل تازه را رنده یا خرد کرده و آن را به انواع غذاهای رژیمی مثل سوپ اضافه کنید. راهکار دیگر این است که از این ادویه برای تهیه دمنوش استفاده کنید.

طرز تهیه دمنوش زنجبیل

برای درست کردن دمنوش:

1. یک تکه 2/5 سانتی‌متری از زنجبیل تازه را خرد کنید.
2. یک لیوان آب را در قابلمه بجوشانید و زنجبیل را به آن اضافه کنید.
3. اجازه دهید آب حدود پنج دقیقه بجوشد. سپس برش‌های زنجبیل را بردارید و دمنوش را در لیوان بریزید.
4. در صورت تمایل، دمنوش را با یک برش لیموترش یا پرتقال سرو کنید.

2. پودر زنجبیل

پودر زنجبیل از زنجبیل خشک تهیه می‌شود. این نوع زنجبیل همان خواص زنجبیل تازه را دارد، اما طعم آن ملایم‌تر است.

از آنجا که زنجبیل تازه به سختی با سایر مواد ترکیب می‌شود، بیشتر افراد ترجیح می‌دهند از پودر آن برای تهیه انواع کیک، کلوچه و شیرینی استفاده کنند.

پودر زنجبیل برای طعم‌‌دار کردن نوشیدنی‌ها هم گزینه مناسبی است. شما می‌توانید آن را به چای اضافه کنید یا روی کاپوچینو بپاشید.

3. مکمل‌های حاوی زنجبیل

امروزه مکمل‌های زنجبیل به ‌وفور در داروخانه‌ها در دسترس هستند. شما می‌توانید آن‌ها را در اشکال مختلف مانند قرص یا کپسول پیدا کنید. همچنین ممکن است زنجبیل را همراه با سایر گیاهان از جمله زردچوبه در بسیاری از مکمل‌ها بیابید.

از خواص زنجبیل برای کاهش حالت تهوع و استفراغ، تسکین درد، کاهش کلسترول خون و کنترل وزن استفاده می‌شود. با این حال، در حال حاضر، اطلاعات زیادی در مورد دوز مناسب آن برای شرایط مختلف وجود ندارد.

از آنجا که خوردن زنجبیل در مقادیر زیاد برای بعضی از افراد مضر است یا با بعضی از داروها تداخل دارد، توصیه می‌شود قبل از مصرف آن به‌خصوص به شکل مکمل با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.