بوتاکس معده برای لاغری: روش انجام، مزایا و عوارض

بعضی از کسانی که با مشکل چاقی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، نمی‌توانند تنها با رژیم غذایی و ورزش به وزن دلخواه خود برسند. این موضوع باعث شده در سال‌های اخیر مداخلات پزشکی مختلفی از جمله جراحی به ‌عنوان گزینه‌ مکمل مطرح شوند. اما این روش‌ها تهاجمی هستند و ممکن است عوارض زیادی به همراه داشته باشند. از این‌رو بعضی از متخصصان بوتاکس معده را به عنوان جایگزین پیشنهاد داده‌اند.

در این روش، از بوتاکس برای کاهش سرعت تخلیه معده و افزایش حس سیری استفاده می‌شود. اما این راهکار نیز برای همه افراد مناسب نیست و مانند هر درمان دیگری ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. در این مقاله به بررسی نحوه تاثیر بوتاکس بر کاهش وزن و مزایا و معایب آن می‌پردازیم تا دید جامع‌تری نسبت به این روش و کاربردهای آن به دست آورید.

بوتاکس معده چیست؟

تزریق سم بوتولینوم به عضلات داخل معده یک روش کم‌تهاجمی برای کاهش وزن است. این تزریق با استفاده از اندوسکوپ (لوله انعطاف‌پذیر مجهز به سرنگ) و از طریق دهان انجام می‌شود.(1)

بوتاکس نوعی نوروتوکسین است که از آزاد شدن استیل ‌کولین (ناقل عصبی که به عضلات فرمان انقباض می‌دهد) جلوگیری می‌کند. این دارو تقریبا به مدت سه ماه باعث بی‌حرکت شدن عضلات دیواره معده می‌شود و جلوی انقباض آن‌ها را می‌گیرد. این فرایند به 2 روش به کاهش وزن کمک می‌کند:

• کاهش سرعت تخلیه معده: با فلج شدن موقت عضلات دیواره معده، غذای خورده‌شده برای مدت زمان طولانی‌تری در معده باقی می‌ماند. طولانی شدن ماندگاری غذا باعث می‌شود زودتر احساس سیری کنید و برای مدت زمان بیشتری سیر بمانید.
• کاهش هورمون گرسنگی: بوتاکس ترشح هورمون گرلین که به عنوان هورمون گرسنگی شناخته می‌شود را مهار می‌کند. در نتیجه، میل به خوردن غذا کاهش می‌یابد و احتمال پرخوری کمتر می‌شود.

چگونه انجام میشود؟ 

تزریق بوتاکس به عضلات دیواره معده یک روش سرپایی و کم‌تهاجمی است که حدود 10 تا 25 دقیقه طول می‌کشد و به بستری شدن در بیمارستان نیاز ندارد. در این روش، پزشک:

• به شما داروی آرام‌بخش می‌دهد تا خواب‌آلوده شوید و هیچ دردی احساس نکنید.
• اندوسکوپ مجهز به سرنگ را از طریق دهان وارد گلو و سپس معده شما می‌کند. اندوسکوپ یک لوله انعطاف‌پذیر مجهز به نور و دوربین است که به پزشک اجازه می‌دهد محل‌ مناسب برای تزریق را ببیند.
• سم بوتولینوم را در نقاط مشخصی از دیواره معده تزریق می‌کند. این تزریق‌ها در عضلات پایین معده که مسئول تخلیه غذا هستند، انجام می‌شوند.

در مورد دستورالعمل‌هایی که رعایت آن‌ها قبل از تزریق بوتاکس ضروری است، با پزشک صحبت کنید. این دستورالعمل‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• پرهیز از مصرف غذا و نوشیدنی برای مدت زمان مشخص
• تغییر دوز داروها یا کنار گذاشتن موقت آن‌ها

مزایای بوتاکس برای لاغری

بوتاکس معده مزایای زیادی برای کاهش وزن به همراه دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کم‌تهاجمی است. این روش برخلاف اسلیو یا بای‌پس معده به جراحی و ایجاد تغییرات دائمی در دستگاه گوارش نیاز ندارد. چرا که صرفا از طریق آندوسکوپی و از راه دهان انجام می‌شود.
• به کنترل اشتها کمک می‌کند. مهم‌ترین فایده این روش، کاهش اشتها و ایجاد سیری زودهنگام است که این امر کنترل مصرف غذا را آسان‌تر می‌کند.
• دوره نقاهت کوتاهی دارد. به دلیل سرپایی بودن تزریق بوتاکس، دوره نقاهت این روش بسیار کوتاه است. بنابراین می‌توانید تقریبا بلافاصله بعد از انجام آن (معمولا بعد از چند ساعت یا حداکثر یک روز) فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرید.
• عوارض بسیار کمی دارد. عوارض و خطرات این روش در مقایسه با جراحی‌های چاقی بسیار کمتر و جزئی‌تر است.
• انگیزه شما را برای تغییر سبک زندگی افزایش می‌دهد. این روش به عنوان محرک اولیه عمل می‌کند تا شما رژیم غذایی و ورزش منظم را شروع کرده و یک سبک زندگی سالم‌تر را در پیش بگیرید.

چه افرادی کاندید مناسبی هستند؟

اگرچه تزریق بوتاکس برای بیشتر بزرگسالانی که می‌خواهند وزن کم کند قابل اجرا است، اما گروه‌های زیر کاندیدای بهتری برای این روش محسوب می‌شوند:

• افرادی که سن آن‌ها بین 18 تا 60 سال است
• کسانی که شاخص توده بدنی (BMI) آن‌ها بین 30 تا 40 است
• کسانی که به کاهش وزن متوسط (حدود 10 تا 15 کیلو) نیاز دارند
• افرادی که علی‌رغم رعایت رژیم غذایی سالم و برنامه ورزشی منظم نتوانسته‌اند به اندازه کافی وزن کم کنند
• کسانی که تمایلی به انجام جراحی‌های تهاجمی ندارند یا برای جراحی مناسب نیستند
• افرادی که بیماری جدی ندارند و از سلامت عمومی خوبی برخوردارند
• افرادی که می‌خواهند خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با چاقی مانند پرفشاری خون، دیابت، سکته مغزی،‌ آپنه خواب یا بیماری قلبی را کاهش دهند

این عمل برای بعضی از افراد ممنوع است، از جمله:

• افرادی که به بوتاکس آلرژی دارند
• زنان باردار یا شیرده
• افراد مبتلا به بیماری‌های عضلانی مزمن مانند میاستنی گراویس
• بیماران مبتلا به اختلالات خونریزی یا کسانی که از داروهای ضدانعقاد خون استفاده می‌کنند
• بیماران مبتلا به مشکلات گوارشی مثل زخم معده، گاستریت (ورم معده)، دیورتیکولیت، بیماری التهابی روده (IBD) یا سرطان
• افراد مبتلا به گاستروپارزی (وضعیتی که معده به درستی تخلیه نمی‌شود)
• کسانی که سابقه جراحی دستگاه گوارش را دارند

بوتاکس معده باید حتما توسط پزشک متخصص و باتجربه انجام شود. چون در غیر این صورت ممکن است نتایج ناخواسته و عوارض جانبی به همراه داشته باشد. به یاد داشته باشید که این روش هنوز توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای کاهش وزن تایید نشده است. بنابراین قبل از تصمیم‌گیری ضروری است تحقیقات کافی انجام دهید و با پزشک مشورت کنید.

بوتاکس معده چه عوارضی دارد؟

بوتاکس سال‌هاست که در پزشکی استفاده می‌شود. این ماده در صورتی که با دوز مناسب و توسط پزشک متخصص تزریق شود، بی‌خطر است و در افرادی که به مشکلات عضلانی مبتلا نیستند و به سم بوتولینوم حساسیت ندارند، عوارض جدی ایجاد نمی‌کند.

با این حال،‌ در بعضی از افراد ممکن است به کمی خونریزی در داخل معده منجر شود یا عوارض خفیف دیگری مثل حالت تهوع، استفراغ،‌ نفخ و سردرد را ایجاد کند. عوارض جدی بسیار نادر هستند و معمولا به دلیل تزریق نادرست یا استفاده از دوز نامناسب ایجاد می‌شوند. اگر سم بوتولینوم از محل تزریق حرکت کند و به سایر نقاط بدن منتقل شود، ممکن است عوارض جدی‌تری مانند ضعف عضلانی، دوبینی یا مشکلات تنفسی را به دنبال داشته باشد.

مراقبت‌های بعد از بوتاکس معده

پس از اینکه اثر داروی آرام‌بخش از بین رفت، می‌توانید به خانه بروید. به دلیل احتمال خواب‌آلودگی ضروری است از رانندگی کردن بپرهیزید و از فرد دیگری بخواهید شما را به خانه برساند.

تقریبا یک تا 10 روز پس از تزریق بوتاکس، متوجه اثرات این روش خواهید شد. بوتاکس باعث می‌شود کمتر گرسنه شوید، هنگام غذا خوردن سریع‌تر احساس سیری ‌کنید و با مقدار غذای کمتری به احساس رضایت برسید. تحقیقات مختلف نشان داده‌اند که تزریق موفق سم بوتولینوم به معده به افراد کمک می‌کند در مدت 6 ماه تقریبا 5 تا 10 درصد از وزن بدن خود را از دست بدهند.

برای کسب نتیجه مطلوب از این روش باید نکات زیر را رعایت کنید:

• رژیم غذایی سالم و مغذی داشته باشید. بسیار مهم است که تزریق بوتاکس با یک برنامه غذایی سالم همراه شود. پس مصرف غذاها و نوشیدنی‌های پرکالری مثل فست فود و نوشابه را کنار بگذارید.
• نحوه غذا خوردن خود را تغییر دهید. غذا را کاملا بجوید و به محض احساس سیری دست از غذا خوردن بکشید. همچنین تعداد وعده‌ها را افزایش و حجم هر وعده را کاهش دهید.
• فعالیت بدنی منظم داشته باشید. ورزش منظم برای افزایش سوخت‌و‌ساز بدن و حفظ وزن در محدوده نرمال ضروری است.
• پیگیری و مشاوره را فراموش نکنید. به طور منظم وزن خود را کنترل کرده و با پزشک یا متخصص تغذیه در تماس باشید.

سم بوتولینوم عضلات معده را تقریبا به مدت سه ماه بی‌حرکت می‌کند و پس از آن اثرات آن به تدریج کاهش می‌یابد. در صورتی که 6 ماه از دریافت آخرین دوز بوتاکس گذشته باشد، امکان تزریق مجدد آن وجود دارد.

مقایسه بوتاکس با سایر روش‌های لاغری

پایبندی به رژیم غذایی سالم و برنامه ورزشی منظم متداول‌ترین توصیه برای کاهش وزن است. اگرچه 2 روش ممکن است به تنهایی برای بعضی از افراد موثر نباشند، اما بوتاکس معده نیز فقط زمانی تاثیر دارد که در کنار آن‌ها استفاده شود.

بوتاکس برخلاف داروهای لاغری که با جلوگیری از جذب چربی در روده یا تقلید از هورمون‌های تنظیم‌کننده اشتها باعث کاهش وزن می‌شوند، اثرات درمانی خود را با شل کردن عضلات معده اعمال می‌کند.

این تکنیک با جراحی‌های چاقی نیز تفاوت زیادی دارد و برخلاف آن‌ها یک راهکار موقت برای کاهش وزن متوسط محسوب می‌شود. جراحی‌ها نتایج بسیار قوی‌تر و ماندگارتری به همراه دارند و برای چاقی مفرط مناسب‌اند. آن‌ها با کوچک کردن معده یا تغییر مسیر دستگاه گوارش به کنترل حجم غذای مصرفی شما و کاهش جذب غذا کمک می‌کنند.

کلام پایانی

بوتاکس معده یک روش نوین، کم‌تهاجمی و ایمن است که با کاهش انقباضات عضلات معده، احساس سیری طولانی‌مدت ایجاد کرده و به کاهش وزن کمک می‌کند. این روش برای افرادی که به اضافه وزن خفیف تا متوسط مبتلا هستند و نمی‌خواهند جراحی انجام دهند،‌گزینه جذابی محسوب می‌شود. اما اثرات آن موقتی است و پس از چهار تا 6 ماه از بین می‌رود. بنابراین اگر سبک زندگی و عادات غذایی شما تغییر نکند، احتمال بازگشت وزن بسیار زیاد است.

قبل از تصمیم‌گیری حتما با پزشک در مورد مزایا و عوارض بوتاکس مشورت کنید. پزشک وضعیت سلامتی و شاخص توده بدنی شما را بررسی می‌کند تا مطمئن شود کاندیدای مناسبی برای این روش هستید. بوتاکس معده به بعضی از افراد از جمله زنان باردار یا شیرده و بیماران مبتلا به مشکلات گوارشی مزمن توصیه نمی‌شود. این روش همچنین ممکن است به مشکلاتی مثل حالت تهوع، نفخ و سردرد منجر شود که باید از آن‌ها آگاه باشید.

منابع: hopkinsmedicine, verywellhealth