امروزه مشخص شده است که تغذیه نقش مهمی در حفظ سلامتی دارد، به طوری که بسیاری از بیماری‌های مزمن با کمیت و کیفیت رژیم غذایی مرتبط هستند و تغذیه ناسالم می‌تواند طول عمر را کاهش دهد.
از آنجا که طب ایرانی و مزاج‌شناسی طرفداران زیادی دارد و بسیاری از افراد علاقه‌مند هستند غذاهای مصرفی خود را بر اساس مزاج‌شان انتخاب کنند، تصمیم داریم در این مقاله در مورد رژیم غذایی مزاج سرد صحبت کنیم. ما را تا انتهای این مطلب همراهی کنید.
سرد مزاجی چیست؟
در طب ایرانی، 9 نوع مزاج وجود دارد که عبارتند از:
- مزاج معتدل
- مزاج‌های مفرد (سرد، گرم، تر یا خشک)
- مزاج‌های مرکب (سرد و خشک، سرد و تر، گرم و خشک یا گرم و تر)
از آنجا که مزاج کاملا معتدل تقریبا وجود ندارد و مزاج‌های مفرد به ندرت به چشم می‌خورند، بیشتر افراد دارای یکی از چهار مزاج سرد و خشک (مزاج سوداوی)، سرد و تر (مزاج بلغمی)، گرم و خشک (مزاج صفراوی) یا گرم و تر (مزاج دموی) هستند.
با توجه به اینکه اکثر مردم به صفت سردی و گرمی بیشتر از خشکی و تری توجه می‌کنند، به طور کلی می‌توان افراد را به 2 دسته سرد مزاج (سرد و خشک یا سرد و تر) و گرم مزاج (گرم و خشک یا گرم و تر) تقسیم کرد. افراد سردمزاج بسته به اینکه سوداوی باشند یا بلغمی، هر کدام ویژگی‌های متفاوتی دارند.
افراد سردمزاج چه علائمی دارند؟
در ادامه خصوصیات هر 2 گروه سرد مزاج سرد و تر (بلغمی)، و سرد و خشک (سوداوی) را به اختصار توضیح می‌دهیم.
۱. علائم مزاج سوداوی
مزاج سرد و خشک معمولا با علائم زیر همراه است:
- پایین بودن سطح انرژی بدن
- لاغری
- تیره بودن رنگ پوست
- کم خونی
- حساس بودن به سرما
- بی‌حوصلگی
- کم‌حرفی
۲. علائم مزاج بلغمی
معمولا در کسانی که مزاج سرد و تر دارند، علائم زیر مشاهده می‌شود:
- پایین بودن سطح انرژی بدن
- اشتهای نسبتا خوب
- پایین بودن سوخت و ساز بدن
- اضافه وزن
- احساس سرما در بدن
- تورم زانوها
- پف‌آلود بودن نواحی اطراف چشم
- آبریزش از بینی و چشم
- محافظه‌کاری
سردی مزاج چه عوارضی دارد؟
نوع مزاج به خودی‌خود مشکل‌ساز نیست، اما چنانچه دچار ضعف و شدت شود، می‌تواند روی سلامتی تاثیر بگذارد.
افراد سردمزاج معمولا خسته و بی‌حوصله هستند و بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سرماخوردگی، سینوزیت، سوء هاضمه، پوکی استخوان، بی‌نظمی قاعدگی، مشکلات پوستی و بیماری آلزایمر قرار دارند.
برای طبع سرد چی بخوریم؟
همان‌طور که گفته شد، مزاج سرد به 2 دسته سرد و خشک یا سرد و تر تقسیم می‌شود. رژیم مزاج سوداوی تا حد زیادی شبیه رژیم مزاج بلغمی است، اما از بعضی جهات بین آن‌ها تفاوت‌های اندکی وجود دارد. در ادامه با تعدادی از غذاهای مفید و مضر برای این 2 نوع مزاج آشنا می‌شوید.
رژیم غذایی مزاج سرد و خشک؛ افراد سوداوی مزاج چه غذاهایی بخورند؟
کسانی که که مزاج سرد و خشک دارند باید بیشتر از غذاهای گرم و تر استفاده کنند. جدول زیر بهترین غذاها و نوشیدنی‌ها برای رژیم مزاج سرد و خشک را نشان می‌دهد:
| غذا | میوه | سبزی | سایر خوراکی‌ها | نوشیدنی |
| آش گندم
برنج همراه با شوید، زیره یا زعفران مرغ بلدرچین فرنی بادام تخم‌مرغ عسلی خورشت کدو |
انگور
انجیر طالبی خربزه گلابی سیب انبه خرما توت کشمش |
نعناع
ریحان جعفری هویج کدو حلوایی چغندر |
بادام
فندق عسل جوانه گندم ارده شیره |
آب هویج
آب سیب آب نارگیل شربت شیره انگور دمنوش زعفران ماء الشعیر |
چه غذاهایی از رژیم مزاج سرد و خشک حذف می‌شوند؟
افراد سوداوی مزاج باید از خوردن هر چیزی که باعث تشدید خشکی می‌شود اجتناب کنند. البته ذکر این نکته ضروری است که میزان محدودیت مصرف این غذاها به وضعیت سلامتی فرد بستگی دارد. از غذاهای مضر برای مزاج سرد و خشک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گوشت گاو
- ماهی
- عدس
- بادمجان
- قارچ
- لوبیا سبز
- نخود فرنگی
- کلم
- سیب‌زمینی
- گوجه‌فرنگی
- میوه‌های ترش
- پنیر شور
- ماست
- کشک
- ترشی‌جات
- نسکافه
- چای پررنگ
رژیم مزاج سرد و تر؛ کدام غذاها برای افراد بلغمی مزاج مناسب‌اند؟
اضافه کردن غذاها و نوشیدنی‌های مناسب به رژیم مزاج بلغمی از بروز بسیاری از بیماری‌ها پیشگیری می‌کند. با مطالعه جدول زیر می‌توانید با تعدادی از این خوراکی‌ها آشنا شوید:
| غذا | میوه | سبزی | سایر خوراکی‌ها | نوشیدنی |
| گوشت شتر
برنج با شوید، زیره یا زعفران بوقلمون بلدرچین آبگوشت خورشت فسنجان
|
انگور
انجیر طالبی خربزه گلابی سیب به انبه توت کشمش |
آویشن
شوید مرزه هویج کرفس چغندر سیر موسیر
|
بادام
فندق نخود لپه گندم ارده شیره ادویه‌های گرم (مثل هل، دارچین و فلفل سیاه)
|
شربت سکنجبین
شربت شیره انگور آب هویج آب سیب دمنوش زعفران دمنوش دارچین |
کدام غذاها در رژیم طبع سرد و تر ممنوع هستند؟
کسانی که مزاج سرد و تر دارند باید از مصرف خوراکی‌هایی که معمولا در رژیم مزاج صفراوی (گرم و خشک) گنجانده می‌شوند خودداری کنند. این غذاها شامل موارد زیر هستند:
- ماهی
- گوشت گاو
- گوشت سفید
- سیب‌زمینی
- کدو
- خیار
- گوجه‌فرنگی
- کاهو
- اسفناج
- هندوانه
- میوه‌های ترش
- ماست
- دوغ
- سوپ جو
- آش رشته
- ماکارونی
- سماق
رژیم لاغری افراد طبع سرد چه ویژگی‌هایی دارد؟
افراد سردمزاج می‌توانند برای کاهش وزن از غذاهایی که طبع گرم دارند مثل انگور، سیب، شوید، بادام و فندق استفاده کنند. دمنوش دارچین هم به لاغر شدن این افراد کمک می‌کند. بر اساس تحقیقات، افزودن دارچین به یک رژیم غذایی سالم می‌تواند از پرخوری جلوگیری کند و اثرات مضر ناشی از مصرف غذاهای پرچرب را به حداقل برساند.
کسانی که سردمزاج هستند ممکن است به منظور کاهش وزن به سراغ رژیم پروتئین بروند که مملو از غذاهای حیوانی است. به این افراد توصیه می‌شود بسته به خشک یا تر بودن مزاج خود، گوشت مصرفی‌شان را انتخاب کنند. مرغ و بلدرچین برای مزاج سرد و خشک و بوقلمون، بلدرچین و گوشت شتر برای مزاج سرد و تر گزینه‌های خوبی به شمار می‌روند.
حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری مهم‌ترین هدف طب سنتی است و از نظر متخصصان این طب، توجه به مقوله مزاج اهمیت بسیار زیادی در رسیدن به این هدف دارد. اضافه کردن خوراکی‌های با طبع گرم به رژیم مزاج سرد به حفظ تعادل بدن کمک می‌کند و احتمال ابتلا به بیماری‌های شایع در میان افراد سردمزاج را کاهش می‌دهد.
از آنجا که تغذیه مناسب هر شخصی باید با توجه به شرایط خود او مشخص شود، توصیه می‌کنیم برای دریافت یک رژیم غذایی سالم و متعادل به متخصص تغذیه مراجعه کنید.
