دکتر پیتر دی آدامو (Peter D’Adamo) برای اولین بار این ایده را مطرح کرد که رژیم غذایی بر اساس گروه خونی می‌تواند به حفظ سلامتی کمک کند و خطر ابتلا به بعضی از بیماری‌ها را کاهش دهد. دکتر آدامو بر این باور است که گروه‌های خونی نشان‌دهنده ویژگی‌های ژنتیکی اجداد ما هستند و رژیم غذایی مبتنی بر گروه خونی شامل غذاهایی است که اجداد ما با آن‌ها رشد کرده‌اند. برای مثال، گروه خونی O را به عنوان قدیمی‌ترین گروه خونی معرفی می‌کند و آن را با اجداد شکارچی گردآورنده انسان مرتبط می‌داند.
به همین دلیل، معتقد است که افراد دارای این گروه خونی باید از غذاهای پرپروتئین و کم کربوهیدرات استفاده کنند. با این حال، تحقیقات در مورد این برنامه غذایی محدود است و مطالعات موجود اثربخشی آن را ثابت نمی‌کنند. در این مقاله رژیم گروه خونی O را بررسی می‌کنیم و ویژگی‌های آن را توضیح می‌دهیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
منظور از گروه خونی O چیست؟
خون از اجزای حیاتی از جمله پلاسما، گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت تشکیل شده است. همچنین حاوی آنتی‌ژن است، یعنی موادی که روی سطح سلول‌ها هستند و سیستم ایمنی را برای حمله به ارگانیسم‌های خارجی مانند باکتری‌ها یا گروه‌های خونی که آنتی‌ژن متفاوتی دارند تحریک می‌کنند.
گروه خونی توسط ژن‌ها مشخص می‌شود. پزشکان گروه‌های خونی را به صورت A، B، AB و O طبقه‌بندی می‌کنند و سپس هر گروه خونی را در 2 دسته Rh مثبت یا Rh منفی قرار می‌دهند. از Rh برای نشان دادن وجود یا عدم وجود آنتی‌ژنی به نام فاکتور Rh استفاده می‌شود. پس به طور کلی هشت گروه خونی شامل A+، A-، B+، B-، AB+، AB-، O+ یاO- وجود دارد. به عنوان مثال، در فرد دارای گروه خونیO+ ، آنتی‌ژن A یا B روی سطح سلول‌ها وجود ندارد اما می‌توان فاکتور Rh را روی آن‌ها پید اکرد. در مقابل، گروه خونO- نه تنها آنتی‌ژن A یا B ندارد، بلکه فاقد فاکتور Rh است.
افراد دارای گروه خونی O چه ویژگی‌هایی دارند؟
از نظر تاریخی، اولین انسان‌هایی که گروه خونی O داشتند شکارچیان تهاجمی بودند. بنابراین، آدامو می‌گوید که افراد امروزی با این گروه خونی برون‌گرا و پرانرژی هستند و قدرت تمرکز بالایی دارند. اما در عین حال در هنگام استرس دچار خشم و بیش‌فعالی می‌شوند. این موارد ممکن است به رژیم غذایی نامناسب، نداشتن فعالیت بدنی کافی و سایر رفتارهای ناسالم منجر شوند و فرد را در معرض خطر ابتلا به مقاومت به انسولین، کم کاری تیروئید و افزایش وزن قرار دهند.
چرا باید بر اساس گروه خونی خود غذا بخورید؟
گروه‌های خونی مختلف ممکن است افراد را کم‌و‌بیش مستعد ابتلا به بعضی از بیماری‌ها کنند. به عنوان مثال، یک مطالعه ژنتیکی بزرگ نشان داد که افراد دارای گروه خونی A و AB در معرض خطر ابتلا به سرطان معده هستند. در سایر مطالعات هم مشاهده شد گروه‌های خونی A، B یا AB خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را افزایش می‌دهند یا اختلالات روانپزشکی در گروه خونی AB سه برابر بیشتر از سایر گروه‌های خونی است.
به گفته آدامو، زمانی که خون با بعضی از مواد غذایی به ویژه پروتئینی به نام لکتین (Lectin) تماس پیدا می‌کند، یک واکنش شیمیایی رخ می‌دهد. لکتین مستقیما روی خون و دستگاه گوارش تاثیر دارد. این پروتئین به سلول‌های بدن متصل می‌شود و با افزایش چسبندگی آن‌ها به یکدیگر می‌تواند به اختلالات هورمونی منجر شود. تاثیری که این ماده روی بدن ایجاد می‌کند شبیه به یک ماده خارجی است.
آدامو و سایر طرفداران او معتقدند که افراد با گروه‌های خونی متفاوت به انواع خاصی از غذاها و لکتین موجود در آن‌ها واکنش متفاوتی نشان می‌دهند. در نتیجه، باید بر اساس گروه خونی خود غذا بخورند. با این حال، هیچ تحقیقی تا به امروز نشان نداده است که لکتین‌ها روی افراد با گروه‌های خونی مختلف تاثیر متفاوتی داشته باشند. یک مطالعه نشان داد که رعایت رژیم غذایی گروه خونی O باعث کاهش تری‌گلیسیرید خون می‌شود. اما محققان این مطالعه به این نتیجه رسیدند که کاهش سطح تری‌گلیسیرید به دلیل عوامل غیرمرتبط با گروه خونی رخ می‌دهد.
بهترین مواد غذایی برای گروه خونی O
طرفداران رژیم بر اساس گروه خونی غذای مناسب گروه خونی O در هر وعده غذایی را معرفی کرده‌اند. آن‌ها معتقدند که افراد دارای این گروه خونی گوشتخوار ذاتی هستند و باید رژیم پروتئین داشته باشند. این نوع رژیم غذایی معمولا به عنوان رژیم پالئو (Paleo diet) شناخته می‌شود، چون الگوی غذایی انسان‌های اولیه را در دوران پارینه‌سنگی یا عصر سنگ تقلید می‌کند. در گذشته، انسان‌های شکارچی-گرآورنده از جایی به جای دیگر سفر می‌کردند و ضمن شکار حیوانات وحشی به جمع‌آوری گیاهان خوراکی می‌پرداختند.
توصیه‌های غذایی برای گروه خونی O مثبت و O منفی یکسان است. غذاهای مجاز برای این گروه خونی عبارتند از:
پروتئین‌های حیوانی
گفته می‌شود که افراد دارای گروه خونی O از مصرف محصولات حیوانی زیر سود می‌برند:
- گوشت گاو
- گوشت بره
- گوشت گوسفند
- گوشت گوساله
- گوشت گوزن
- ماهی کاد
- ماهی هرینگ
- ماهی خال‌مخالی
افراد با گروه خونی O می‌تواننند گوشت را به راحتی هضم کنند، در حالی که رژیم سبزیجات یا رژیم گیاه‌خواری برای آن‌ها مناسب نیست.
لبنیات
کسانی که به دنبال پیروی از رژیم گروه خونی O هستند باید به طور کلی از خوردن لبنیات و تخم‌مرغ اجتناب کنند، اما گاهی اوقات می‌توانند محصولات زیر را در رژیم غذایی خود بگنجانند:
- کره
- پنیر مانند پنیر بز، فتا و موزارلا
- شیر سویا
مغزیجات برای گروه خونی o
مغزیجات منبع عالی پروتئین و چربی‌های سالم هستند و کسانی که بر اساس گروه خونی O غذا می‌خورند می‌توانند از اکثر آن‌ها، به جزء مواردی که غیرمجاز اعلام شده‌اند، استفاده کنند.
حبوبات
افراد دارای گروه خونی O به خوبی حبوبات را تحمل می‌کنند. طرفداران رژیم غذایی بر اساس گروه خونی از لوبیا آزوکی و لوبیاچیتی به عنوان مفیدترین حبوبات برای این افراد یاد می‌کنند.
غلات
اکثر افراد دارای گروه خونی O مثبت و منفی باید از مصرف غلات خودداری کنند. اما تعدادی از غلات می‌توانند در رژیم باقی بمانند، از جمله:
- آمارانت (تاج خروس)
- گندم سیاه
- برنج
- گندم کاموت
- ارزن
بعضی از افراد ممکن است بتوانند غلات حاوی گلوتن مصرف کنند، در حالی که دیگران قادر به تحمل آن نیستند. این غلات عبارتند از:
- جو
- چاودار
- گندم آلمانی
- جو دو سر
سبزیجات
به استثنای چند مورد که در فهرست غذاهای غیرمجاز آورده شده‌اند، افراد با گروه خونی O می‌توانند بیشتر سبزیجات را بخورند، از جمله:
- گوجه‌فرنگی
- کنگر فرنگی
- کاسنی
- سیر
- ترب کوهی
- کلم کیل
- کلم بروکلی
- اسفناج
- کاهو
- بامیه
- پیاز
- جعفری
- فلفل قرمز
- سیب‌زمینی شیرین
- كدو حلوايي
- شلغم
- جلبک دریایی
میوه‌های مناسب گروه خونی O
میوه‌های مجاز در رژیم گروه خونی O عبارتند از:
- آلو
- انجیر
- گریپ‌فروت
- اکثر توت‌ها
ادویه‌ها و چاشنی‌ها
افرادی که گروه خونی O دارند می‌توانند از خوردن ادویه‌ها و چاشنی‌های زیر لذت ببرند:
- نمک یددار
- ادویه کاری
- فلفل قرمز هندی
- شکلات
- کاکائو
- عسل
روغن
روغن‌های زیر را می‌توان در رژیم غذایی گروه خونی O گنجاند:
- روغن زیتون
- روغن دانه بزرک
- روغن کانولا
- روغن کنجد
نوشیدنی‌ها
بهترین نوشیدنی‌ها برای کسانی که از رژیم گروه خونی O مثبت و منفی پیروی می‌کنند عبارتند از:
- آب معدنی
- آب گازدار
- چای سبز
غذاهای غیرمجاز در رژیم گروه خونی O منفی و مثبت
به گفته حامیان رژیم گروه خونی O، افراد دارای این گروه خونی با خوردن گروه‌های خاصی از مواد غذایی مانند لبنیات ممکن است افزایش وزن ناخواسته را تجربه کنند. همچنین بعضی از غذاها مانند غلات حاوی گلوتن می‌توانند به واکنش التهابی و خودایمنی منجر شوند.
به طور کلی، توصیه می‌شود در صورت داشتن گروه خونی O از مصرف غذاهای زیر خودداری کنید:
پروتئین‌های حیوانی
غذاهای زیر از رژیم گروه خونی O حذف می‌شوند:
- گوشت غاز
- ماهی سالمون دودی
- خاویار
لبنیات غیر مجاز
افرادی که از رژیم غذایی گروه خونی O پیروی می‌کنند باید از مصرف محصولات لبنی که در فهرست «غذاهای مجاز» نیستند، از جمله ماست، اجتناب کنند.
مغزیجات
بعضی از مغزیجات در برنامه غذایی گروه خونی O وجود ندارند، از جمله:
- آجیل برزیلی
- بادام هندی
- بادام‌زمینی
- پسته
حبوبات نامناسب گروه خونی O
حبوباتی که برای گروه خونی O مضر تشخیص داده شده‌اند عبارتند از:
- لوبیا قرمز
- عدس، از جمله عدس سبز و قرمز
غلات غیرمجاز
در رژیم غذایی گروه خونی O باید غلات زیر حذف شوند:
- ذرت
- غلات حاوی گلوتن
- سبوس و جوانه گندم
سبزیجات نامناسب
افراد دارای گروه خونی O بسیاری از سبزیجات را به خوبی تحمل می‌کنند، اما توصیه می‌شود که از خوردن موارد زیر بپرهیزند:
- گل کلم
- کلم برگ
- جوانه یونجه یا آلفاآلفا
- قارچ شیتاکه
- زیتون تخمیر شده
- سبزیجات خانواده نایت‌شید (Nightshade)، مثل بادمجان و سیب‌زمینی
- تره فرنگی
- ذرت
کلم برگ و گل کلم می‌توانند با عملکرد غده تیروئید تداخل داشته باشند، در حالی که جوانه یونجه، قارچ شیتاکه و زیتون تخمیر شده ممکن است باعث تحریک دستگاه گوارش شوند. از سوی دیگر، بادمجان و سیب‌زمینی در افراد دارای گروه خونی O به آرتریت (مشکلات مفصلی) منجر می‌شوند و ذرت بر تولید انسولین تاثیر می‌گذارد و احتمال چاقی و دیابت را افزایش می‌دهد.
میوه‌های ممنوع
میوه‌های غیرمجاز برای گروه خونی O شامل موارد زیر است:
- طالبی و گرمک
- پرتقال
- نارنگی
- توت‌فرنگی و توت سیاه
- ریواس
- آووکادو
- نارگیل و محصولاتی که حاوی نارگیل هستند
ادویه‌ها و چاشنی‌ها
ادویه‌ها و چاشنی‌هایی که در رژیم گروه خونی O وجود ندارند عبارتند از:
- فلفل سفید و سیاه
- سرکه
- نشاسته ذرت و شربت ذرت
- جوز هندی
- وانیل
- سس کچاپ
- ترشی‌جات
- سس مایونز
روغن های مضر برای گروه خونی O
توصیه می‌شود افراد با گروه خونی O از روغن‌های زیر استفاده نکنند:
- روغن ذرت
- روغن بادام‌زمینی
- روغن گلرنگ
- روغن پنبه دانه
نوشیدنی‌ها
در صورت داشتن گروه خونی O باید با توجه به برنامه غذایی خود از مصرف نوشیدنی‌های زیر خودداری کنید:
- آبجو
- قهوه
- چای سیاه
مزایا و معایب رژیم برای گروه خونی O مثبت و منفی
رژیم بر اساس گروه خونی ورزش را تشویق می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که ورزش منظم همراه با رژیم غذایی سالم به کاهش وزن منجر می‌شود. اما هیچ تحقیقی وجود ندارد که از این رژیم غذایی به عنوان یک استراتژی موثر برای کاهش وزن حمایت کند.
رژیم گروه خونی O بر مصرف زیاد پروتئین‌های حیوانی تاکید دارد که این ممکن است سلامتی را در معرض خطر قرار دهد. علاوه بر این، بسیاری از متخصصان نگران ماهیت محدود‌کننده آن هستند، چون گروه‌های غذایی سالم مانند لبنیات، حبوبات و غلات را حذف می‌کند. پزشکان هشدار می‌دهند که اجتناب از مصرف این غذاها باعث می‌شود ویتامین‌ها، مواد معدنی و سایر مواد مغذی حیاتی را از دست بدهید.
بهترین رژیم برای لاغری گروه خونی O
اگر گروه خونی O دارید و به دنبال یک رژیم لاغری یک ماهه هستید، متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که غذاهای سالم بخورید و کمی ورزش کنید، درست مانند سایر افراد با هر گروه خونی دیگر. به عبارت دیگر، رژیم گروه خونی برای کاهش وزن گزینه مناسبی نیست، چون مستلزم این است که بسیاری از غذاها را از برنامه خود حذف کنید. کلید کاهش وزن ایجاد تغییرات پایدار در سبک زندگی است و شما نمی‌توانید رژیم‌های محدود را برای مدت طولانی ادامه دهید.
کلام پایانی
در حال حاضر مدرک قوی برای اثبات موثر بودن رژیم گروه خونی O وجود ندارد. مهم است که همیشه به نحوه واکنش بدن‌تان به غذاها و نوشیدنی‌های مختلف توجه کنید تا بفهمید که چه رژیمی برای شما مطلوب‌تر است. اما این نباید به محدودیت شدید غذایی منجر شود. اگر به دلیل چاقی یا بیماری به رژیم غذایی مناسب نیاز دارید، به پزشک یا متخصص تغذیه مراجعه کنید تا بهترین راهکار را به شما پیشنهاد دهد.
